Kapusta pekińska – zapobiegaj chorobie tipburn i innym zagrożeniom

Problem z odpowiednim zaopatrzeniem roślin w wapń jest dość powszechny w uprawie kapusty pekińskiej. Analiza danych Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach (PIB) dotyczących suszy rolniczej daje podstawy, by zakładać, że w tym sezonie może on wystąpić na wielu plantacjach. Pomimo wapnowania gleby przed wysadzeniem rozsady warto zatem dostarczyć ten pierwiastek dolistnie.

W sezonie 2019 w wielu rejonach Polski gospodarze postawili na produkcję kapusty pekińskiej na jesienne zbiory. Warto pamiętać, że żywienie roślin tego gatunku jest jednym z najważniejszych czynników kształtujących ostateczny plon – jego wielkość i jakość. Z nawozami dostarcza się warzywom podstawowe makroskładniki (azot, fosfor, potas, magnez, wapń i siarkę) i mikroskładniki (żelazo, miedź, cynk, mangan, bor i molibden). Jedne i drugie to pierwiastki potrzebne roślinom w większych (makroskładniki) i mniejszych (mikroskładniki) ilościach do pełnienia funkcji życiowych i wydania plonu.

W przypadku uprawy kapusty pekińskiej bardzo ważnym pierwiastkiem jest wapń. Niedożywienie tej odmiany wapniem prowadzi do wystąpienia zaburzenia fizjologicznego określanego jako tipburn, czyli brzegowe zamieranie liści. Warto pamiętać, że tipburn jest chorobą fizjologiczną, która może występować na wielu roślinach warzywnych, m.in. na kapuście głowiastej, kapuście brukselskiej, kalafiorze i sałacie. Jednym z najbardziej podatnych na to zaburzenie gatunków jest kapusta pekińska.

Objawy na roślinach

Objawy choroby tipburn u kapusty pekińskiej

Podstawową przyczyną występowania choroby tipburn w kapuście pekińskiej jest deficyt wapnia w najmłodszych częściach rośliny. Początkowo chora tkanka najmłodszych liści na kilka lub kilkanaście godzin przybiera barwę ciemnozieloną, później brązowieje i zamiera. Warto pamiętać, że objawy niedoboru wapnia mogą występować w różnych fazach wzrostu kapusty pekińskiej. W dalszym stadium wzrostu i tworzenia główek – tylko po ich rozcięciu. Jest to zrozumiałe, ponieważ najmłodsze liście znajdują się wewnątrz główki.

W wielu badaniach naukowych podkreśla się, że występowanie choroby tipburn jest powiązane ze stresem u roślin w okresie wegetacji.

Jako czynniki stresogenne najbardziej przyczyniające się do wywołania tego zaburzenia wskazywane są:

  • okresowy brak wody i wysoka temperatura,
  • niedobór wapnia w glebie,
  • przenawożenie azotowo-potasowe,
  • nadmierny wzrost roślin po opadach deszczu i następującej po nich suszy.

Susza rolnicza to problem aktualny w wielu rejonach produkcji kapusty pekińskiej. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach (PIB) w dziewiątym okresie raportowania, tj. od 11 czerwca do 10 sierpnia 2019 roku, informował, że suszę rolniczą odnotowano w uprawach warzyw gruntowych. Wystąpiła ona w 1106 gminach Polski (44,65% gmin kraju). Odnotowano ją w 12 województwach.

Analizując te dane, można przypuszczać, że na wielu plantacjach kapusty pekińskiej może wystąpić problem z odpowiednim zaopatrzeniem roślin w wapń. Pierwiastek ten jest pobierany przez korzenie z gleby i transportowany do części nadziemnych roślin razem z wodą. Jeżeli w glebie brakuje wody dostępnej dla roślin, to wapń nie zostanie pobrany.

Skuteczne zapobieganie

Województwa mazowieckie, wielkopolskie i łódzkie to rejony z dużą produkcją warzywniczą, gdzie jednocześnie odnotowuje się poważne niedobory wody. Jak w takich, i nie tylko takich miejscach Polski zapobiegać wystąpieniu choroby tipburn? Podstawowym elementem skutecznej ochrony przed tym zaburzeniem jest utrzymywanie optymalnego poziomu wilgotności gleby i zawartego w niej wapnia. Bardzo istotne – i w praktyce często stosowane – jest dolistne dokarmianie roślin tym składnikiem.

Zabieg poza korzeniowego dostarczenia wapnia może być bardzo efektywny, jeżeli użyje się specjalistycznego nawozu.

Skutecznymi preparatami są:

Metalosate Calcium wyróżnia m.in. formulacja opatentowana przez amerykańską firmę Albion, której unikalność polega na uzyskaniu bardzo małych molekuł składników pokarmowych skompleksowanych naturalnymi aminokwasami. Zapewnia to bardzo szybkie pobranie i przemieszczanie nawozu w roślinie. Zawarte w nim wapń, żelazo, bor, miedź, mangan, cynk, potas pobierane są przez rośliny praktycznie w 100%, zaledwie w ciągu 3–4 godzin od zastosowania. W produkcji kapusty pekińskiej nawóz polecany jest w dawce 2 l/ha w 500–800 l wody – 3 zabiegi co 7 dni w okresie wiązania główek.

Viflo Cal S to nawóz wapniowy ze srebrem produkowany w nanotechnologii. Szybko i skutecznie likwiduje niedobory wapnia, poprawia jakość i trwałość warzyw, stymuluje aktywność fotosyntezy, a dzięki zawartości srebra wzmacnia mechanizmy obronne roślin i poprawia ich zdrowotność. W uprawie kapusty pekińskiej nawóz polecany jest w dawce 3 l/ha w 500–800 l wody – 3 zabiegi, 2 tygodnie po wsadzeniu rozsady i dwukrotnie w okresie wiązania główek (co 7 dni).

Folanx Ca29 to wapniowy nawóz dolistny z dużą zawartością wapnia (mrówczan wapnia). Zwiększa mechaniczny opór ścian komórkowych roślin przeciwko przenikaniu patogenów. Wapno zwiększa stabilność tkanek, redukując tym samym szkody fizjologiczne w owocach i roślinach. W produkcji kapusty pekińskiej nawóz polecany jest w dawce 5,0–7,5 kg/ha w 500–800 l wody, zabieg należy wykonać 3–4-krotnie.

pH gleby

Mając na uwadze słaby system korzeniowy kapusty pekińskiej i jej duże wymagania względem wapnia, planując uprawę tego warzywa, warto pamiętać, żeby plantacje lokalizować na stanowiskach o odpowiednio uregulowanym pH – najlepiej do poziomu 6,7–7,5. Przy odczynie lekko kwaśnym kapusta pekińska może rosnąć źle.

Przygotowując pole pod tę roślinę, w roku poprzedzającym uprawę warto je zwapnować, np. stosując Wapniak kornicki – granulowany nawóz wapniowy o bardzo wysokiej (powyżej 90%) zawartości węglanu wapnia. Surowcem do jego produkcji jest kreda pisząca, pochodząca z najmłodszych geologicznie pokładów węglanu wapnia, co gwarantuje bardzo wysoką reaktywność nawozu.

Dodatkowo, aby uzupełnić wapń odżywczy w glebie, warto zastosować ASX Siarczan wapnia. W sytuacjach stresowych dla upraw kapusty pekińskiej podczas okresu wegetacji lub w celu zapobiegnięcia im warto rozważyć użycie preparatów aktywujących metabolizm roślin.

Dobre efekty w produkcji tego warzywa, polegające m.in. na poprawie gospodarki wodnej, może dać zastosowanie organiczno-mineralnego nawozu Maral NPK 6-5-5-1 Zn, który zawiera ekstrakt z bioaktywnych molekuł z alg morskich. Ten bardzo popularny we Włoszech organiczno- mineralny preparat trafił na polski rynek w 2018 roku. Jest on bogaty w jod i fenylopropanoidy, które wywołują u roślin odporność na stres wodny. Ma to pozytywny wpływ na parametry fotosyntezy, potencjał wodny liści, zawartość wody w komórkach oraz aktywność enzymów oksydacyjnych. Maral polecany jest do stosowania dolistnego w dawce 0,75–1,5 l/ha.

Choroby grzybowe – ochrona i zwalczanie

Sprawca alternariozy ujawnia się na najstarszych zewnętrznych liściach kapusty.

Na efekt produkcyjny w uprawie kapusty pekińskiej – poza odpowiednim żywieniem roślin – duży wpływ ma ich właściwa ochrona przed chorobami grzybowymi. Znaczące straty w plonie mogą powodować: alternarioza, szara pleśń, mączniak prawdziwy, sucha zgnilizna, zgnilizna twardzikowa.

Najpowszechniej występującą chorobą na plantacjach kapusty jest alternarioza, czyli czerń krzyżowych. Jest ona najgroźniejsza dla kapusty pekińskiej. Początkowo na liściach pojawiają się drobne, okrągławe, brunatnoczarne plamki, które później zwiększają swoją powierzchnię. Większe plamy mają wyraźne, koncentryczne strefowania. Zwykle wokół plam tkanka jest chlorotyczna, przebarwiona.

Do zwalczania alternariozy kapusty pekińskiej można wykorzystać preparaty Amistar 250 SC, Luna Experience 400 SC i Scorpion 325 SC. Pierwsze dwa fungicydy ograniczają także szarą pleśń, która dla tego gatunku również stanowi duże zagrożenie, zwłaszcza dla roślin wcześniej porażonych przez inne choroby, uszkodzonych mechanicznie lub osłabionych warunkami stresowymi.

Objawy szarej pleśni na główce kapusty.

Warto pamiętać, że szara pleśń może pojawić się w polu podczas wzrostu roślin, ale często nasilenie symptomów można zaobserwować w czasie zbioru i przechowywania główek. Jesienią w uprawie kapusty pekińskiej może wystąpić mączniak prawdziwy powodowany przez Erysiphe cruciferarum. Porażeniu roślin i rozwojowi choroby sprzyjają sucha i ciepła pogoda w ciągu dnia oraz bardzo wilgotne noce. Takie warunki często występują na przełomie lata i jesieni. Dobre efekty w zwalczaniu mączniaka można uzyskać, stosując preparat Scorpion 325 SC lub Luna Experience 400 SC.

Szkodniki

Równie niebezpieczne w uprawie kapusty pekińskiej są szkodniki:

  • pchełki,
  • śmietka kapuściana,
  • tantniś krzyżowiaczek,
  • mszyce.

Lustrując plantacje, trzeba zwrócić uwagę na ich obecność. W przypadku zaobserwowania np. mszycy czy wciornastków można użyć preparatu Kobe 20 SP. Środek poleca się stosować w momencie pojawienia się pierwszych kolonii mszyc do fazy, gdy główki osiągają typową wielkość, kształt i twardość.

Jeżeli podczas lustracji roślin okaże się, że występują na nich gąsienice szkodników z rzędu motyli – np. piętnówka kapustnica, tantniś krzyżowiaczek – warto sięgnąć po Delfin WG – biologiczny środek przeznaczony do zwalczania gąsienic różnego rodzaju szkodników z rzędu motyli (Lepidoptera). To preparat mikrobiologiczny na bazie zarodników i kryształów Bacillus thuringiensis spp. kurstaki. Kilka godzin po jego spożyciu gąsienice przerywają żerowanie, a po paru dniach obumierają. Młode gąsienice są znacznie bardziej wrażliwe na działanie preparatu Delfin WG niż starsze.

 

Justyna Pacześna-Mikurenda