Walka z uciążliwymi chwastami w cebuli
Cebula zajmuje jedno z czołowych miejsc na liście warzyw uprawianych w Polsce. Jedną z najtrudniejszych kwestii w procesie jej produkcji jest odchwaszczanie, ponieważ sztuką jest skutecznie pozbyć się chwastów i jednocześnie nie uszkodzić szczypioru. Jaka jest na to recepta?
Karolina Jazic
Cebula może być uprawiana z siewu, dymki lub rozsady. Bez względu na sposób produkcji zachwaszczenie jest dużym zagrożeniem dla upraw, a jednocześnie wyzwaniem dla plantatora, który musi się go pozbyć. Jest to szczególnie trudne zadanie w przypadku cebuli z siewu wiosennego, ponieważ konkurencja ze strony chwastów jest spora. Ich siewki szybko się rozwijają, zabierając roślinie uprawnej potrzebne jej do wzrostu wodę i światło. Ponadto delikatny szczypior jest bardzo wrażliwy na fitotoksyczne działanie herbicydów.
Stop chwastom już na starcie
Planując odchwaszczanie cebuli, trzeba zdać sobie sprawę, że będzie ono wymagało dużej staranności, częstej lustracji pola i indywidualnego podejścia do każdej plantacji. Bez wątpienia nie wystarczy jeden zabieg herbicydem. Konieczne są systematyczne działania, hamujące niechcianą roślinność.
Najczęstszą praktyką jest rozpoczęcie programu ochrony opryskiem doglebowym, który zaleca się wykonać w miarę szybko po siewie – do 3–4 dni po nim.
W tym celu bezkonkurencyjną substancją jest pendimetalina, którą zawiera m.in. Pendigan Strong 400 SC. Zalecana dawka środka to 1,5–2 l/ha – właściwą należy do-brać w zależności od klasy gleby i zawartości próchnicy. Taki zabieg pomoże opóźnić wschody chwastów, co ma znaczenie zwłaszcza na początku wegetacji roślin, gdy przez jakiś czas nie można stosować herbicydów. Pendimetalina wykazuje długie działanie doglebowe, gdyż okres jej półrozkładu w glebie (DT50) w warunkach polowych wynosi 100 dni, czyli ponad 3 miesiące. Niestety, minusem tej sub-stancji jest dość duża wrażliwość na suszę glebową. Związane jest to z niskim wskaźnikiem jej rozpuszczalności w wodzie. Stąd też w sezonie 2022 odnotowywano problemy ze skutecznością zabiegów doglebowych w różnych uprawach, będące efektem suszy panującej wczesną wiosną w wielu rejonach. Natomiast krótko przed wschodami cebuli warto wykonać oprysk środkiem nieselektywnym, jakim jest glifosat (360 g/l), w dawce 1–2 l/ha. Pozwoli to pozbyć się chwastów, które już powschodziły. Wcześniej należy się jedynie upewnić, czy siew-ki cebuli nie zaczynają wychodzić ponad powierzchnię gleby.
Systematycznie i w małych dawkach
Czasem, gdy cebula jest w fazie zgiętego kolanka i pojawia się spore zachwaszczenie na plantacji, plantatorzy decydują się na oprysk herbicydem kontaktowym w bardzo małej dawce. To jednak może okazać się ryzykowne, ponieważ wschody cebuli zazwyczaj są nierównomierne i w tym samym czasie część roślin dopiero kiełkuje, a inne osiągają już fazę flagi, w której z powodu ułożenia liścia są bardzo wrażliwe na fitotoksyczność środków. Podobna sytuacja miała miejsce w sezonie 2022, ponieważ panujące na początku wiosny susza i chłody nie sprzyjały wyrównanym wschodom.
Właściwe zabiegi zaleca się zatem rozpocząć, gdy wszystkie siewki mają 1. liść właściwy i jego długość wynosi przynajmniej 5 cm. Nie zmienia to faktu, że nadal należy być ostrożnym w dobieraniu substancji i ich dawek. Warto stosować mniejsze dawki, ale częściej, aby sukcesywnie nisz-czyć chwasty w fazie siewek, a jednocześnie nie uszkodzić szczypioru.
Co w tej sytuacji można stosować? Częstym rozwiązaniem są mieszaniny 2–3 herbicydów. Przykładem może być połączenie środków: Lentagran 45 WP, Bandur 600 SC i pendimetalina. Dawki preparatów w fazie 1. liścia właściwego nie powinny przekraczać odpowiednio: 0,25 kg/ha, 0,1 l/ha i 0,4–0,5 l/ha. Takie rozwiązanie zadziała m.in. na siewki komosy białej, szarłatu szorstkiego, żółtlicy drobnokwiatowej, psianki czarnej. Po mniej więcej tygodniu zabieg warto powtórzyć. Przy kolejnych opryskach, gdy cebula ma już 3. liść właściwy, można podnieść dawki środków Lentagran 45 WP (do 0,5 kg/ha) i Bandur 600 SC (0,2–0,3 l/ha). Ilość pendimetaliny pozostaje bez zmian. Zalecany jest oprysk średniokroplisty, przy użyciu 200–400 l wody/ha. W momencie, gdy chwasty na polu zostaną zniszczone, warto zabezpieczyć plantację przed zachwaszczeniem wtórnym, aplikując herbicyd doglebowy, np. środek Fantasia 800 EC (1 l/ha). W celu poprawy jego działania do takiego zabiegu zaleca się zastosować więcej wody niż zwykle.
Jak uniknąć fitotoksyczności?
Przy stosowaniu herbicydów w cebuli bardzo ważna jest kondycja roślin i warstwa woskowa na szczypiorze. Dlatego istotne jest, żeby przed opryskiem były przynajmniej 2 dni bezdeszczowe, najlepiej słoneczne. To ograniczy ryzyko uszkodzenia liści. Niestety zdarza się, że konieczne jest wykonanie oprysku, mimo iż woskowina nie jest wystarczająco dobrze wykształcona. W takiej sytuacji można sięgnąć po adiuwant Prolonger, który stosuje się mniej więcej dzień przed planowanym zabiegiem, w dawce 0,6 l/ha. Pomoże on stworzyć sztuczną woskowinę na szczypiorze, która ograniczy ryzyko fitotoksyczności.
Należy również pamiętać, by stosując środki na chwasty dwuliścienne, nie łączyć ich z graminicydami, nawozami ani adiuwantami. W przypadku konieczności użycia herbicydu na gatunki jednoliścienne można wybrać Select Super 120 EC (0,8–2 l/ha) lub Leopard Extra 05 EC (1–3 l/ha) i wyko-nać osobny zabieg, w odstępie minimum 3 dni od ostatnio wykonywanego oprysku. Planując aplikację, trzeba zwrócić uwagę na temperatury, zwłaszcza jeśli chodzi wczesne fazy rozwojowe, ponieważ wówczas istnieje ryzyko wystąpienia przy-mrozków lub spadków temperatur poniżej 4ºC. W takiej sytuacji należy się wstrzymać z opryskiem i poczekać na korzystniejsze warunki. Wyjątek stanowi podawana posiewnie substancja doglebowa – pendimetalina, w przypadku której minimalna temperatura stosowania wynosi 0oC.