Preparaty wapniowe w uprawie warzyw korzeniowych

Większość producentów papryki, pomidorów czy warzyw kapustnych stosuje nawożenie dolistne wapniem w celu poprawy jakości i zdolności przechowalniczej plonów. O tym, że wapń jest jednym z najważniejszych składników budulcowych wszystkich upraw należy pamiętać także w przypadku warzyw korzeniowych i zadbać o odpowiednie zaopatrzenie gleby w jego przyswajalne formy, aby rośliny mogły z niego korzystać w całym okresie wegetacji.

Iwona Polewska-Jankowiak, Krzysztof Zachaj

Wymagania pokarmowe roślin uprawnych różnią się w zależności od gatunku, a nawet samej odmiany, dlatego konieczne jest dostarczanie im określonych składników pokarmowych we właściwych fazach rozwojowych. Producenci warzyw często przywiązują wagę do starannego nawożenia takimi składnikami jak azot, potas, fosfor i magnez oraz do dokarmiania mikroelementami, ale zapominają o dostarczaniu drugorzędnych pierwiastków – siarki czy wapnia odżywczego. A ważne są wszystkie, ponieważ każdy odpowiada za jakąś funkcjonalność rośliny.

Wapń odżywczy

Wapń jest składnikiem budulcowym ścian komórkowych, związków pektynowych (protopektyn) i blaszki środkowej, dzięki niemu budowa tkanek jest stabilna. Pierwiastek ten wpływa na właściwą gospodarkę hormonalną roślin oraz kontroluje odpowiednią strukturę i funkcjonowanie błon cytoplazmatycznych, a także organelli, czyli jąder i mitochondriów. Ponadto ma wpływ na podziały komórek, ich wzrost i funkcjonowanie. Działa odwadniająco na koloidy plazmy. Jest również składnikiem enzymów oddechowych (przy niskiej zawartości wapnia przechowywane warzywa intensywniej oddychają, w następstwie czego szybciej tracą turgor). Wapń zapobiega występowaniu chorób przechowalniczych warzyw oraz zwiększa ich jędrność i trwałość podczas magazynowania.

Pobieranie wapnia

Na pobieranie wapnia istotny wpływ ma przebieg pogody, ponieważ składnik ten jest transportowany w roślinie od korzeni do liści i owoców głównie z wodą podczas transpiracji. W ten sposób w czasie słonecznych dni wapń jest szybko transportowany do nadziemnych organów rośliny, oczywiście pod warunkiem, że jego zawartość w glebie jest wystarczająca, a poziom wilgotności gleby umożliwia jego pobranie. Drugi sposób absorpcji wapnia odbywa się podczas transportu floemowego za pomocą białek kanałowych. Umożliwia on selektywny transport wapnia do organów, które go najbardziej potrzebują. Chłodna i mokra wiosna ogranicza rozwój i aktywność systemu korzeniowego, a okresy suszy powodują zahamowanie pobierania i transportu wapnia do owoców i liści. Na pobieranie wapnia mają wpływ zawarte w glebie antagonistyczne wobec niego pierwiastki, takie jak potas, magnez, jon amonowy NH4 oraz glin (wysoka zawartość związków glinu jest nagminna na glebach bardzo kwaśnych).

Optymalna ilość przyswajalnego wapnia w glebie – niezbędna do prawidłowego wzrostu systemu korzeniowego, budowy organów wegetatywnych i dobrej jakości warzyw – kształtuje się na poziomie 1000–1500 mg/l gleby.

Optymalna zawartość wapnia w glebie

Optymalna ilość przyswajalnego wapnia w glebie – niezbędna do prawidłowego wzrostu systemu korzeniowego, organów wegetatywnych i dobrej jakości warzyw – kształtuje się na poziomie 1000–1500 mg/l gleby. Z przeprowadzonych w ciągu ostatnich dwóch lat badań wynika, że różnice w zawartości przyswajalnego wapnia w glebach są ogromne i wahają się w przedziale 200–2620 mg/l gleby. Przy czym często, nawet w przypadku gleb o uregulowanym odczynie (pH 6,2–6,8), zawartość przyswajalnego wapnia jest bardzo niska (na poziomie 250–400 mg/l gleby), ponieważ zdecydowana większość składnika zastosowanego w wapnie nawozowym została zużyta do odkwaszenia gleby. Dobra zawartość przyswajalnego dla roślin wapnia w glebie zapewnia jego wysoką koncentrację w roztworze glebowym i dzięki temu dobre zaopatrzenie warzyw w ten składnik, a co za tym idzie – prawidłowy rozwój systemu korzeniowego i organów wegetatywnych.

Rekomendowane preparaty wapniowe

Na polskim rynku chętnie wykorzystywanym rozwiązaniem jest płynny nawóz CaTs Tiosiarczan wapnia. Ten produkt zyskał również popularność w USA, przede wszystkim ze względu na szerokie zastosowanie: jako źródło wapnia i siarki, inhibitor ureazy i stabilizator azotu w glebie oraz preparat zmniejszający zasolenie gleby. CaTs Tiosiarczan wapnia poprawia strukturę gleby i retencję wody, wzmacnia system immunologiczny i zdrowotność roślin. Jego zastosowanie zwiększa także dostępność potasu, magnezu, żelaza i manganu. Nawóz może być stosowany w formie oprysku, do irygacji i fertygacji oraz nawożenia dolistnego. CaTs Tiosiarczan wapnia zawiera 9% CaO i 25% SO3. Praktycznie cały wapń zawarty w nawozie jest łatwo dostępny dla roślin. Do nawożenia doglebowego we wszystkich uprawach warzywniczych stosuje się go w dawce 10–20 l/ha. Oprysk gleby należy wykonać przed siewem nasion i sadzeniem rozsady oraz powtórzyć w fazie wzrostu roślin. Bardzo skutecznym sposobem aplikacji nawozu jest irygacja, czyli nawożenie podczas deszczowania (zalecane dawkowanie 30–60 l/ha), które niestety wciąż jest rzadko praktykowane przez producentów – większość nawadnia plantacje samą wodą, bez dodatku jakichkolwiek nawozów. CaTs Tiosiarczan wapnia jest doskonałym źródłem wapnia i siarki dla warzyw kapustnych, cebuli, czosnku, marchwi, pietruszki, selera, papryki, pomidorów i ogórków uprawianych w tunelach, w których są zainstalowane systemy do nawadniania. Fertygację wymienionych warzyw należy wykonywać 2–3 razy w sezonie, w dawce 10–15 l/ha. Dodatkowo w celu uzupełnienie wapnia odżywczego w glebie poza CaTs Tiosiarczanem wapnia polecane są saletry wapniowe lub wapniowo-potasowe, np. Qrop mix. Dobrym źródłem tego składnika jest także granulowany nawóz ASX Siarczan wapnia.

Wapń odżywczy – budulec jakości

Wapń odżywczy jest kluczowy w budowaniu jakości warzyw. Stabilizuje struktury ich błon komórkowych, wpływa na zwiększenie mechanicznej odporności i trwałości oraz na jakość i jędrność. Warzywa dobrze zaopatrzone w ten pierwiastek są mniej podatne na uszkodzenia w czasie zbiorów i transportu oraz są trwalsze podczas przechowywania. Rośliny powinny być zaopatrywane w wapń poprzez nawożenie doglebowe i dolistne. Nawożenie dolistne preparatami zawierającymi wapń należy rozpocząć w okresie tworzenia kwiatostanów i kontynuować podczas kwitnienia, aż do zbioru owoców. Gama nawozów wapniowych jest bardzo szeroka, a każdy z nich ma określone zastosowanie w danej fazie rozwoju roślin. W okresie kwitnienia zalecane jest aplikowanie dolistnie Metalosate Calcium (w dawce 2 l/ha) – bezpiecznego i skutecznego nawozu, który zapewnia bardzo szybkie pobranie i przemieszczanie wapnia w roślinie. Bardzo skutecznym produktem jest również Calciminal (wapń w połączeniu z aminokwasami roślinnymi), który – stosowany w dawce 3 l/ha – skutecznie likwiduje niedobory wapnia. W okresie wzrostu roślin poprzez fertygację należy podawać wspomniany już CaTs Tiosiarczan wapnia. Nawóz ten likwiduje niedobory wapnia i siarki w glebie, obniża jej zasolenie, stymuluje pobieranie z gleby składników pokarmowych przez rośliny (zwłaszcza potasu i magnezu). W okresie przedzbiorczym poleca się zastosować Folanx Ca29, który zawiera wysoko skoncentrowany wapń w formie mrówczanu wapnia, zwiększający stabilność tkanek, lub Viflo Cal S, w którym wapń występuje w połączeniu z cząsteczkami nanosrebra, co zapewnia zdecydowanie szybsze pobranie wapnia i jego przemieszczanie w roślinie. Nanocząsteczki srebra gwarantują lepsze natlenienie komórek roślinnych, aktywizują procesy życiowe roślin, takie jak fotosynteza, oddychanie, pobieranie i transport w roślinie składników pokarmowych. Ponadto nanocząsteczki srebra stymulują mechanizmy obronne roślin, przyspieszają także gojenie się ran pogradowych. Rekomendowana dawka Viflo Cal S to 3 l/ha. Wymienione nawozy wapniowe nie zawierają azotu, co jest bardzo ważne – są bezpieczne w czasie upałów oraz skuteczne w przypadku deficytu wody. Dobre zaopatrzenie upraw w wapń odżywczy jest pierwszym i niezbędnym elementem wpływającym na shelf life plonów. Do rekomendowanych nawozów wapniowych warto dodawać ASX Krzem plus (0,5 l/ha), który jest doskonałym produktem wspierającym warzywa w budowaniu jakości i zdrowotności.