Mszyca kapuściana – co wiemy o mszycy kapuścianej?

mszyca kapuściana zwalczanie mszycy kapuścianej ochronaW tym materiale omawiamy występowanie i szkodliwość mszycy kapuścianej w uprawach warzyw kapustnych. Podpowiadamy również jak ją zwalczać za pomocą dostępnych środków ochrony roślin.

Warzywa kapustne – ważna grupa warzyw

Warzywa kapustne należą do dużej rodziny roślin kapustowatych (Brassicaceae Burnett). Stanowią one ważną grupę warzyw produkowanych w Polsce, nie tylko pod względem powierzchni uprawy, ale także ich znaczenia handlowego, przetwórczego i żywieniowego. W tradycji polskiej kapusta głowiasta, obok ziemniaków i skwarków, stanowiła podstawowy składnik codziennego jadłospisu, zwłaszcza ludności wiejskiej, np. kapuśniak, kwaśnica, kapusta z grzybami, pierogi z kapustą, kapusta kwaszona, sok z kapusty; z kolei bigos często gościł także na stołach szlacheckich. Przed II wojną światową i długo po niej popularna w Polsce była kalarepa, jedzona głównie na surowo, prawie tak chętnie jak jabłka.

Najpopularniejsze warzywa kapustne

Do najbardziej popularnych warzyw kapustnych uprawianych w naszym kraju należą: kapusta głowiasta (biała i czerwona), kapusta pekińska, kalafior, brukselka i brokuł. Mniej znane i uprawiane na zdecydowanie mniejszą skalę to: kapusta chińska i włoska, kalarepa, jarmuż.  wszystkie one należą do tego samego gatunku – kapusta warzywna, z wyjątkiem kapusty chińskiej i pekińskiej, które należą do gatunku kapusta właściwa.

Mszyca kapuściana

Uprawy kapustne zasiedlane są przez wiele różnych gatunków szkodników, w tym przez mszycę kapuścianą (Brevicoryne brassicae L.). Należy ona do pluskwiaków równoskrzydłych z rodziny mszycowatych. Dorosłe bezskrzydłe samice osiągają długość 2–3 mm, są koloru żółtozielonego z intensywnym szarym nalotem. Larwy podobne są do osobników dorosłych, tylko nieco od nich mniejsze. Gatunek ten ma jednego żywiciela – rośliny kapustowate (jest to gatunek jednodomowy).

Zimuje w stadium jaja na resztkach warzyw kapustnych pozostawionych w polu i różnych gatunkach chwastów z rodzaju kapustowatych. Na wiosnę wylęgają się z nich postacie bezskrzydłe, żerujące na chwastach i nasiennikach warzyw kapustowatych, dające dzieworodnie kilka pokoleń. Pod koniec maja i na początku czerwca pojawiają się formy uskrzydlone, które przenoszą się na warzywa kapustne i rzepak. Na przełomie lata i jesieni pojawiają się formy płciowe – uskrzydlone samce i bezskrzydłe samice, które kopulują ze sobą. We wrześniu i październiku zapłodnione samice składają jaja, które zimują aż do wiosny. W ciągu roku może rozwinąć się od 8 do 12 pokoleń tej mszycy.

mszyca kapuściana żerowanie zwalczanie mszycy kapuścianej

Mszyca kapuściana – żerowanie

Mszyce żerują na liściach warzyw kapustnych bądź w różach kalafiorów i brokułów, wysysając soki z liści oraz pędów kwiatowych zasiedlonych roślin. Ogałacają je ze składników pokarmowych, umożliwiając infekcję dla różnego rodzaju patogenów grzybowych i bakteryjnych oraz wirusów. Porażone liście ulegają deformacji (są mocno poskręcane) i odbarwieniu, następuje zahamowanie wzrostu całych roślin, a przy dużym ich porażeniu dochodzi do więdnięcia i zamierania. Obniżeniu ulega wartość handlowa plonów. Największe zagrożenie mszyce stanowią dla średnio wczesnych odmian warzyw kapustnych. Najbardziej wrażliwe na żerowanie mszycy kapuścianej są młode rośliny. Przy licznym występowaniu tego szkodnika w fazie rozsady rośliny nie zawiązują w ogóle główek i wcześnie zamierają. W tym okresie szkodnik ten najgroźniejszy jest dla kapusty. Mszyca kapuściana szczególnie chętnie żeruje na kapuście głowiastej białej i czerwonej. Może się ona rozwijać i żerować do później jesieni. W tym okresie nie stanowi jednak aż tak dużego zagrożenia dla kapusty głowiastej, ponieważ szkodnik zasiedla wówczas tylko liście zewnętrzne, usuwane podczas zbioru.

Zwalczanie mszycy kapuścianej

Najlepsze i najszybsze efekty w walce z mszycami daje wykonanie zabiegu insektycydem. Może to być środek o szerokim spektrum zwalczanych szkodników, który zwalcza także mszyce, jednak najlepiej jest zastosować specjalistyczny środek owadobójczy przeznaczony głównie do zwalczania mszyc – aficyd. Działa on selektywnie i oszczędza naturalnych wrogów mszyc, którzy są ważnymi sprzymierzeńcami w ograniczaniu ich populacji. Bardzo ważny jest termin zabiegu – pierwszy powinien zostać wykonany w okresie pojawienia się na roślinach pierwszych bezskrzydłych kolonii mszyc, najpóźniej w ciągu siedmiu dni.

Ze środków nieselektywnych o szerokim spektrum zwalczanych owadów, zarejestrowanych do zwalczania mszycy kapuścianej w gruntowych warzywach kapustnych, wymienić należy Fastac 100 EC (alfa-cypermetryna) i Karate Zeon 050 CS (lambda-cyhalotryna) należące do grupy pyretroidów. Fastac produkowany jest w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodnej, a Karate Zeon w formie zawiesiny kapsuł w cieczy do rozcieńczania wodą. Są to środki o działaniu kontaktowym i żołądkowym, na roślinie działają powierzchniowo. Zaleca się je stosować w dawce 0,12 l/ha zaraz po pojawieniu się pierwszych kolonii mszyc, pamiętając o zachowaniu siedmiodniowego okresu karencji. W razie potrzeby zabieg należy powtórzyć środkiem z innej grupy chemicznej.

Aficydem zarejestrowanym do zwalczania mszycy kapuścianej w uprawach warzyw kapustnych w gruncie jest środek Pirimor 500 WG (pirymikarb – związek z grupy karbaminianów). Pirimor to środek o działaniu kontaktowym, żołądkowym i gazowym, który na roślinie działa systemicznie. Produkowany jest w formie granul do sporządzania zawiesiny wodnej. Należy go stosować w dawce 0,3–0,45 kg/ha. Karencja dla tego środka w przypadku warzyw kapustnych wynosi siedem dni.

Naturalni wrogowie mszycy kapuścianej

Liczebność populacji mszyc znacznie ograniczają ich wrogowie naturalni występujący na plantacji przez cały sezon wegetacyjny. Najczęściej pojawiają się one w koloniach mszyc około 10–14 dni po ich utworzeniu się na zaatakowanych roślinach. Należą do nich m.in.: larwy i chrząszcze biedronek oraz złotooki, beznożne, drapieżne larwy much bzygowatych, pasożytnicza błonkówka Diaeretiella rapae M’Intosh. Mszyce spasożytowane widoczne są w postaci wzdętych martwych ciał w kolorze słomianym, zwanych mumiami. Wrogowie naturalni w korzystnych warunkach są w stanie zredukować liczebność populacji mszyc nawet do 90 %. Z kolei dokładne usuwanie i niszczenie resztek pozbiorczych, na których mszyce zimują, znacząco ogranicza wielkość populacji tych szkodników w roku następnym.

Ochrona rozsad warzyw kapustnych

Większość warzyw kapustnych uprawiana jest z rozsady, dlatego ważne jest jej właściwe przygotowanie. Produkcję rozsady prowadzi się pod osłonami lub w odkrytym gruncie. Rozsadę warzyw kapustnych, takich jak np. kapusty białej, kapusty pekińskiej, kalafiora, kalarepy – przeznaczonych na zbiór wczesny – produkuje się pod osłonami, natomiast rozsadę odmian późnych, m.in. kapusty i kalafiorów, przygotowuje się na rozsadniku. Rozsada warzyw kapustnych wymaga ochrony przed szkodnikami, w tym mszycą kapuścianą.

Jednym z zalecanych sposobów jest podlewanie rozsady środkiem owadobójczym Kohinor 200 SL w stężeniu 0,025 % (25 ml środka w 100 litrach wody). Należy stosować 100 ml cieczy użytkowej pod roślinę. Na szkodniki działa on kontaktowo i żołądkowo, a w roślinie systemicznie. Zabieg ten trzeba wykonać na dwa dni przed wysadzeniem rozsady w pole (w przypadku rozsady produkowanej w multiplatach) lub w ciągu siedmiu dni po wysadzeniu rozsady na polu. Okres karencji dla kapusty głowiastej wynosi siedem dni.

magazyn doradca warzywniczy