Komunikat warzywniczy BCS z dnia 15.05.2012 – szkodniki i choroby

ZAGROŻENIE SZKODNIKAMI W UPRAWACH WARZYW:

  • Rolnice (Agrotis) W maju można zaobserwować zwiększoną aktywność rolnic. Najważniejsze to rolnica zbożówka, gwoździkówka, czopówka i panewka. Szkody wyrządzają gąsienice. Żerują na podziemnych i nadziemnych częściach roślin. Podcinają młode rośliny u nasady i wciągają do kryjówek podziemnych gdzie w ciągu dnia je zjadają. Jedna gąsienica może zniszczyć kilka roślin rosnących blisko siebie, co przy licznym ich wystąpieniu na plantacji powoduje przerzedzenie zasiewów oraz powstawanie tzw. łysin. Później gąsienice w miejscu żerowania budują sobie jamki, w których przepoczwarczają się. Pojawiły się już motyle. Samice składają jaja w ilości od 400 do 2000 na dolnych liściach lub wprost do ziemi. Rolnice mają na ogół jednoroczny cykl rozwojowy. W Polsce u wielu gatunków rolnic rozwija się tylko jedno pokolenie, u niektórych – dwa.
    Rolnica
    Rolnica

    Profilaktyka i ochrona:

    • Zabiegiem ograniczającym liczebność rolnic jest podorywka wykonana bezpośrednio po zbiorze roślin oraz głęboka orka jesienna. Podczas tych zabiegów znaczna część gąsienic ginie mechanicznie lub jest zjadana przez ptaki bądź inne zwierzęta, m.in. drapieżne chrząszcze biegaczowatych.
    • Należy zaorywać nieużytki, na których znajdują one dobre warunki do rozwoju.
    • Niszczyć chwasty w sezonie wegetacyjnym, ponieważ ich obecność sprzyja rozwojowi młodych gąsienic. Samice rolnic chętnie składają jaja przy wabiących je chwastach np. komosie lub gorczycy.
    • Ziemię kompostową przeznaczoną do upraw szklarniowych należy przesiać lub odkazić.
    • W przypadku stwierdzenia uszkodzeń na roślinach spowodowanych żerowaniem gąsienic należy zastosować opryskiwanie interwencyjne. Należy używać insektycydu zarejestrowanego do ochrony określonego gatunku uprawy. Ciecz powinna dokładnie pokryć rośliny i międzyrzędzia. Opryskiwanie należy wykonać w godzinach wieczornych. Na mniejszych powierzchniach oraz w uprawach pod osłonami można stosować przynęty pokarmowe np. kawałki buraka, marchwi, ziemniaka. Ponieważ rolnice występują „placowo”, przynęty można rozkładać tylko w miejscu ich występowania.
  • Lenie (Bibionidae)     Szkody wyrządzają larwy. Są one walcowate, beznogie, długości do 25 mm, barwy szaroziemistej, głowa dobrze wykształcona, wyposażona w silny aparat gębowy gryzący. Zżerają kiełkujące nasiona i kiełki, uszkadzają korzenie rozsady i okolice szyjki korzeniowej. Tkanka w uszkodzonych miejscach jest postrzępiona. Larwy najczęściej podcinają młode rośliny i wciągają je do ziemi, gdzie w ciągu dnia je zjadają.
    Profilaktyka i ochrona:

    • Na polach uzyskanych po zaoraniu użytków trwałych nie uprawiać warzyw przez 3 lata.
    • Wapnować pola opanowane przez larwy leni.
  • Komarnice (Tipulidae)     Stadium wyrządzającym szkody są larwy. Ich ciało jest silnie wydłużone, lekko pomarszczone, barwy ziemistoszarej, beznogie. Młode larwy żywią się kiełkującymi nasionami, starsze zjadają delikatne korzenie i nadgryzają grubsze. Podcięte rośliny wciągają do ziemi. W miejscach żerowania powstają tzw. łysiny.
    Larwy komarnic
    Larwy komarnic

    Profilaktyka i ochrona:

    • Ziemię przeznaczoną pod osłony przesiewać przed użyciem lub co jest skuteczniejsze odparowywać.
    • W uprawie polowej przestrzegać terminów wykonywania prac agrotechnicznych (podorywka po zbiorze, orka głęboka), które utrudniają samicom letniego pokolenia składanie jaj oraz zwiększają śmiertelność młodych larw.
  • Drutowce – larwy sprężykowatych (Elateridae)     Po wylęgnięciu się z jaja są białe, później żółte i żółtobrązowe, dorastają do 25 mm długości. Ciało mają silnie wydłużone, twarde. Niszczą kiełkujące nasiona, uszkadzają młode rośliny wgryzając się do korzeni.
    Profilaktyka i ochrona:

    • Do najbardziej efektywnych w warunkach polowych należą zabiegi agrotechniczne (wczesna podorywka, głęboka orka, niszczenie chwastów). Zabiegi te wykonywane w słoneczne, suche dni przyczyniają się do zniszczenia dużej liczby młodych wrażliwych drutowców. Sprzymierzeńcami w walce z drutowcami są ptaki. Na małych powierzchniach stosować przynęty pokarmowe – w rzędach, co 2 m zakopać na głębokość 5-10 cm kawałek marchwi, buraka lub ziemniaka i oznaczyć (np. patykiem, etykietą) i kontrolować 1-2 razy w tygodniu. Nagromadzone drutowce usuwać, a nadgniłe warzywa wymieniać na świeże.
  • Turkuć podjadek (Gryllotalpa gryllotalpa)     Szkody wyrządzają owady dorosłe i larwy. Uszkadzają korzenie włośnikowe i korzenie palowe młodszych roślin. Drążą chodniki tuż pod powierzchnią ziemi, która unosi się i pęka, a rośliny które znajdują się na trasie chodnika są podcinane. Uszkodzone rośliny więdną i obumierają. Turkuć jest owadem drapieżnym – zjada larwy, gąsienice, które występują w glebie.
    Turkuć podjadek
    Turkuć podjadek

    Profilaktyka i ochrona:

    • Wcześnie wykonana orka jesienna znacznie ogranicza liczbę owadów.
    • W okresie wegetacji roślin niszczyć gniazda często spulchniając międzyrzędzia.
    • Na małych powierzchniach wyłapywać osobniki dorosłe i podobne do nich lecz nieco mniejsze larwy do gładkościennych pułapek umieszczonych wzdłuż korytarzy.
    • Turkucie przyciąga nawóz koński.
  • Pędraki – larwy chrząszczy z rodziny żukowate (Scarabeidae)     Najczęściej spotykane: chrabąszcz majowy, chrabąszcz kasztanowiec, ogrodnica niszczylistaka, guniak czerwczyk. Larwy żywią się podziemnymi częściami roślin. Są białe, grube, rogalikowato zgięte, wielkości do 50 mm, z ciemną głową i 3 parami odnóży.
    Profilaktyka i ochrona:

    • Stosowanie metod agrotechnicznych (patrz drutowce) ogranicza szkodliwość pędraków.
    Chrabąszcz majowyGuniak czerwczykLarwa pędraka
    Chrabąszcz majowyGuniak czerwczykLarwa pędraka

ZAGROŻENIE CHOROBAMI W UPRAWACH WARZYW:

Sałata w uprawie polowej jest zagrożona wystąpieniem szarej pleśni i zgnilizny twardzikowej. Poleca się zabiegi fungicydami w momencie zauważenia pierwszych objawów choroby (gnicie przy nasadzie liści i charakterystyczny szary nalot zarodnikującej grzybni) lub na początku formowania się części roślin przeznaczonych do zbioru.