Kompleksowa ochrona marchwi ????– od siewu do zbioru

Marchew jest jednym z warzyw korzeniowych, które cieszą się największą popularnością. Jest bogata w witaminy i składniki odżywcze. Doskonale nadaje się zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i do przetwórstwa. Obecnie konsumenci oraz przetwórnie stawiają rolnikom wysokie wymagania co do wyglądu i zdrowotności warzyw. Dotyczy to kalibrażu i wyrównania korzeni oraz zawartości niekorzystnych dla zdrowia związków chemicznych czy pozostałości pestycydów.

Karolina Jazic

Marchew porażona przez nicienie
Marchew porażona przez nicienie

Na jakość i wysokość plonu marchwi wpływ ma wiele czynników. Na początku trzeba dobrać odmianę odpowiednią do obranego kierunku produkcji. Bierze się także pod uwagę jej wczesność w zależności od tego, kiedy chce się uzyskać towar, oraz to, czy będzie magazynowany. Ważną rolę odgrywa również wybór stanowiska oraz sposób uprawy. Marchew zaleca się siać na redlinach lub podwyższonych zagonach, ponieważ uprawa na płask daje zazwyczaj krótsze i gorsze jakościowo korzenie. Czynnikiem budującym plon jest oczywiście nawożenie, natomiast ochrona pozwala na utrzymanie plantacji w jak najlepszej zdrowotności. Nie zawsze jednak producenci decydują się na zabiegi jeszcze przed wysiewem nasion, a okazuje się, że opryski wykonane w tym czasie mogą wyeliminować problemy w późniejszym etapie. Jak zatem postępować i na czym skupić się, planując program ochrony?

Przed siewem marchwi

Wschodzące siewki marchwi
Wschodzące siewki marchwi

Produkując wysokiej jakości marchew, należy zwrócić uwagę na pewne aspekty ochrony jeszcze przed siewem nasion, by w późniejszym czasie uniknąć problemów z niektórymi agrofagami. Chcąc ograniczyć zagrożenie ze strony chorób odglebowych, warto zastosować Xilon WP. Ten środek zawierający Trichodermę asperellum, szczep T34, działa przeciwko takim patogenom, jak Fusarium spp. i Pythium spp. Ponadto badania wykazały także jego antagonistyczne działanie na sprawcę zgnilizny twardzikowej. Jest to choroba szczególnie groźna, jeśli towar po zbiorach jest przechowywany. Xilon WP stosuje się przed wysiewem nasion w dawce 0,25 kg/ha, następnie należy go wymieszać z glebą. Przy częstej uprawie warzyw korzeniowych powszechnym problemem są nicienie – guzaki, korzeniaki, szpileczniki itp. Oprócz obniżenia plonu powodują różnego rodzaju deformacje korzeni, zmniejszając ich wartość handlową. W celu ich zwalczania można zastosować Velum Prime w dawce 0,625 l/ha z ilością wody w przedziale 200–1000 l/ha – po aplikacji środek trzeba wymieszać z glebą. Fluopyram zawarty w produkcie oprócz właściwości nicieniobójczych wykazuje działanie grzybobójcze, dlatego nie zaleca się jednoczesnego stosowania go na polu, na którym aplikuje się preparat biologiczny oparty na grzybach, taki jak Xilon WP. Okres przed siewem to także moment, w którym należy wziąć pod uwagę zastosowanie insektycydu Belem 0,8 MG, który zwalcza żerujące na korzeniach szkodniki, takie jak połyśnica marchwianka. Produkt ten ma formę mikrogranulatu, który aplikuje się bezpośrednio do gleby, w dawce 12 kg/ha, podczas siewu nasion. Żerujące w początkowym okresie wzrostu marchwi larwy połyśnicy potrafią wyrządzić znaczne szkody, powodując wypadanie roślin. Szkodnik po zetknięciu z umieszczoną w glebie granulą środka ginie, dzięki czemu zmniejsza się jego populacja.

Zgnilizna twardzikowa na korzeniu marchwi
Zgnilizna twardzikowa na korzeniu marchwi

Krótko po siewie marchwi

Ochronę herbicydową zaleca się rozpocząć od wczesnego zabiegu posiewnego, czyli przed wschodami roślin. To pomoże przyhamować wzrost chwastów od samego początku. W tym celu można wykonać oprysk mieszaniną substancji czynnych. Dobrym rozwiązaniem jest połączenie Pendiganu Strong 400 SC (pendimetalina) z Vernalem 250 EC (flurochloridon) w obniżonych dawkach (odpowiednio 1,5–2 l/ha + 0,7–1 l/ha), dostosowując ilości do klasy bonitacyjnej gleby oraz do zawartości próchnicy. Zabieg najlepiej wykonać do 2–3 dni po siewie. W przypadku konieczności wykonania korekty na wtórne zachwaszczenie oprysk można zrobić od 2. liścia właściwego marchwi. Herbicydy przeznaczone do stosowania w tej fazie to m.in.: Bandur 600 SC, Fantasia 800 EC i Sencor Liquid 600 SC. Można stosować je solo lub w mieszaninach w obniżonych dawkach – w zależności od gatunków i wielkości chwastów występujących na polu. Do zwalczania tych jednoliściennych dostępne są graminicydy Select Super 120 EC (kletodym) lub Leopard Extra 05 EC (chizalofop-Petylowy). Pierwszy z nich zarejestrowany jest w fazie BBCH 12–19 (w dawkach 0,8–2 l/ha), natomiast drugi od BBCH 12 do 14, z możliwością stosowania od 1 do 3 l/ha. Wyższe z podanych dawek aplikuje się do niszczenia perzu właściwego, w czasie, gdy ma on 4–6 liści.

Produkując wysokiej jakości marchew, należy zwrócić uwagę na pewne aspekty ochrony jeszcze przed siewem nasion, by w późniejszym czasie uniknąć problemów z niektórymi agrofagami.

W pełni wegetacji

Kolejną istotną kwestią jest ochrona przed chorobami i szkodnikami marchwi. Należy zadbać o zdrowotność zarówno korzeni, jak i naci marchwi. Liście są niezbędne do budowania plonu, a także ułatwiają zbiór. Głównymi patogenami atakującymi marchew są sprawcy mączniaka prawdziwego i alternariozy. Pierwszy z nich poraża wiele roślin z rodziny selerowatych. Do zakażenia wystarczy okresowe zwilżenie liści, np. rosa, a szybki rozwój choroby następuje w pogodne i suche lato. Mączniak prawdziwy objawia się mączystobiałym nalotem grzybni po obu stronach blaszki liściowej. Prowadzi do zasychania i zamierania zainfekowanej tkanki. Groźną chorobą jest także alternarioza, która oprócz naci (brązowoczarne, drobne plamy) atakuje korzenie, powodując w ich górnej części ciemne, suche i wklęsłe plamy, co często ujawnia się dopiero w przechowalni. Intensywnie rozprzestrzenia się w wyższych temperaturach (25–30°C), przy umiarkowanej wilgotności powietrza. W sezonie należy regularnie lustrować plantacje w poszukiwaniu pierwszych oznak infekcji, zwłaszcza na najstarszych i najsłabszych liściach. Przeciwko obu chorobom należy stosować naprzemiennie preparaty oparte na różnych substancjach czynnych. Dobrze sprawdzają się Hajmon 250 EC, Zato 50 WG, Luna Experience 400 SC, Signum 33 WG, Switch 62,5 WG czy też Scorpion 325 SC. Najważniejszymi szkodnikami atakującymi marchew są wspomniana już połyśnica marchwianka oraz bawełnica topolowomarchwiowa. Przeciwko tej drugiej jedynym zarejestrowanym środkiem jest Movento 100 SC. Zawiera on długo działający spirotetramat, zwalczający także inne gatunki mszyc występujących na marchwi.