Jakie parametry gleby zdiagnozować przed posadzeniem roślin?

Mądrość i przestroga, które niesie przysłowie „Jak sobie pościelesz, tak się wyśpisz”, dotyczą również produkcji roślinnej. Dlatego chyba nikt już sobie nie wyobraża założenia nowej uprawy bez wykonania odpowiednio wcześnie analizy gleby i właściwego przygotowania podłoża. Wyniki badania są bezcennym źródłem informacji, jakie działania należy podjąć, aby zapewnić roślinom jak najlepszy start.

Krzysztof Polewski/ Instytut Agronomiczny Fertico

Analiza gleby ma na celu poznanie najważniejszych parametrów świadczących o jej kondycji oraz zawartości składników pokarmowych (w formach całkowitych i przyswajalnych dla roślin), co pozwala precyzyjnie określić potrzeby nawozowe i ustalić optymalne dawki.

Każda roślina uprawna ma określone wymagania odnośnie do poziomu pH, zawartości mikro- i makroskładników, których rola jest kluczowa zarówno przed jak i po posadzeniu roślin, oraz próchnicy itd. Trzeba zatem poznać wymagania danego gatunku, a nawet odmiany, którą planuje się uprawiać. Mając tę wiedzę oraz wyniki analizy gleby, zyskuje się jasność sytuacji.

Sprawdzenie makro- i mikroelementów w glebie

Jeśli warunki glebowe na polu są optymalne, to nie trzeba podejmować żadnych kroków. Niedobory składników pokarmowych będą wymagały ułożenia racjonalnego planu nawożenia w celu uzupełnienia brakujących pierwiastków. Natomiast w przypadku ich nadmiaru konieczne będzie wypłukanie gleby oraz jej ponowna analiza, aby sprawdzić, jak zmieniły się poszczególne parametry.

Niestety wśród plantatorów wciąż jeszcze częste jest przekonanie, że im więcej nawozów zostanie zastosowanych, tym lepiej. W efekcie po przeprowadzeniu analizy gleby niejednokrotnie okazuje się, że makro- i mikroelementy występują w nadmiarze, co może mieć gorszy skutek niż ich niedobory.

Tabela 1. Oddziaływania nadmiernych ilości pierwiastków na pozostałe makro- i mikroelementy

Jaki Poziom pH ma gleba

Łatwiej jest uzupełnić niedobory, niż zniwelować nadmiary składników odżywczych. Pierwiastki występujące w nieoptymalnej ilości mogą blokować pobieranie przez rośliny innych składników z gleby. Kluczową rolę w kontekście przyswajalności makro- i mikroelementów z gleby przez rośliny odgrywa jej odczyn. Nawet jeśli nie będą występowały niedobory, a badana próbka będzie miała niewłaściwe pH, roślina nie będzie w stanie pobrać optymalnych ilości pierwiastków. Odczyn wpływa też na kondycję i strukturę gleby. To właśnie poziom pH decyduje o konieczności wapnowania, które z kolei pozwala zwiększyć efektywność nawożenia organicznego i mineralnego. Dlatego też należy mieć szczególnie na uwadze pH gleby. Poziom pH gleby jest najłatwiej mierzalnym parametrem.

Jaka jest zawartość próchnicy w glebie

W przygotowaniach do nasadzenia warto poznać zawartość próchnicy w glebie ze względu na niezwykle ważną rolę, jaką odgrywa dla upraw. Próchnica wpływa na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby, decyduje o jej strukturze i właściwościach sorpcyjno-buforujących, co w efekcie wpływa na dostępność i przyswajalność przez uprawę składników pokarmowych z gleby, bezpośrednio stymuluje rozwój roślin. Dzięki optymalnej zawartości próchnicy w glebie poprawia się jej zasobność w składniki pokarmowe oraz ich magazynowanie. Jej związki mogą zmagazynować od 4 do 12 razy więcej składników pokarmowych niż część mineralna gleby.

Zasolenie gleby ma negatywny wpływ na uprawę

Trzeba również pamiętać o parametrach, które mają negatywne oddziaływanie na uprawę, takich jak zasolenie. Ono także wpływa negatywnie na przyswajanie składników odżywczych przez roślinę i pogarsza magazynowanie przez nią wody oraz na poziom przewodności elektrycznej gleby (PEW). Jeśli w glebie występuje zasolenie, dochodzi do suszy fizjologicznej, czyli niemożności pobrania przez rośliny składników odżywczych mimo ich dostępności. Na skutek zasolenia blokowane są poszczególne pierwiastki znajdujące się w glebie, ponieważ tworzą one związki nieprzyswajalne dla roślin. Zasolenie gleby można rozpoznać m.in. poprzez powolne obumieranie roślin, zaczynające się do wierzchołka. Liście zaczynają brunatnieć i usychać.

Rola kategorii agronomicznej w doradztwie nawozowym

Decydując się na analizę gleby, warto wiedzieć o niej jak najwięcej. Informacja o kategorii agronomicznej gleby jest zdecydowanie przydatna w doradztwie nawozowym, przy układaniu planu. Na jej podstawie ocenia się potrzebę wykonania zabiegów wapnowania gleby lub zawartość takich pierwiastków jak fosfor (P), potas (K), magnez (Mg) i azot mineralny (N). Powszechnie stosowany jest podział na 4 kategorie gleby (tabela 2).

Tabela 2. Podział gleby na kategorie agronomiczne

Warto wiedzieć, że…

…wykonanie kompleksowej analizy gleby wraz z profesjonalnymi zaleceniami nawozowymi można zlecić laboratorium Instytutu Agronomicznego Fertico w Grójcu (ul. Mogielnicka 33). Próbki przyjmowane są od poniedziałku do piątku, w godzinach 8–16.