Chemiczna i ekologiczna ochrona kapustnych przed gąsienicami

Warzywa należące do rodziny kapustowatych (Brassicaceae) – kapusta biała, czerwona, włoska pekińska, kalafior, jarmuż, brokuł i kalarepa – charakteryzują się bardzo dobrym smakiem oraz wysokimi walorami odżywczymi. Nic więc dziwnego, że często goszczą na polskich stołach. Jednak ich uprawa z roku na rok staje się dla producentów coraz większym wyzwaniem, ponieważ wydłużone okresy podwyższonych temperatur potęgują presję ze strony szkodników, które żerują na roślinach znacznie dłużej i w dużo większej populacji, wyrządzając istotne szkody.

Wojciech Niemiec, Justyna Pacześna-Mikurenda

Poza zmieniającym się klimatem prowadzenia upraw nie ułatwiają unijne dyrektywy, w myśl których w krajach członkowskich stopniowo są wycofywane kolejne substancje czynne. Na szczęście częściowo ich miejsce zajmują coraz bardziej dostępne i skuteczne w ochronie roślin rozwiązania biologiczne. Zatem pomimo trudności, z jakimi muszą się zmagać plantatorzy, kapustne nadal stanowią ważną część w ogólnej produkcji warzyw. Według danych ARiMR* w ostatnich latach znacząco wzrósł areał kapusty – z 10 341 ha w 2020 roku do ponad 13 216 ha w 2023 roku. Województwa przodujące w jej uprawie to: małopolskie, mazowieckie, łódzkie i wielkopolskie.

W obliczu zmieniających się możliwości ochrony warzyw kapustnych przed szkodnikami warto trzymać rękę na pulsie w kwestii dostępności środków do ochrony konwencjonalnej oraz korzystać z coraz większej puli rozwiązań biologicznych.

Preparaty biologiczne do zwalczania szkodników w kapustowatych

Mimo że insektycydy nadal stanowią podstawę skutecznej ochrony warzyw z rodziny Brassicaceae, to pewną grupę żerujących na nich szkodników daje się skutecznie zwalczać przy użyciu preparatów biologicznych na bazie naturalnie występujących w środowisku szczepów bakterii Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki. Zawiera je m.in. bioinsektycyd Delfin WG, który skutecznie zwalcza gąsienice z rodziny tantnisiowatych, bielinkowatych, sówkowatych, a więc bardzo groźnych szkodników roślin kapustnych, takich jak: bielinek kapustnik (Pieris brassicae), tantniś krzyżowiaczek (Plutella xylostella), piętnówka kapustnica (Mamestra brassicae).

Po spożyciu środka przez gąsienice formy przetrwalnikowe (spory) bakterii Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki szczep SA-11 zakłócają funkcjonowanie nabłonka ich jelita środkowego. Zaprzestanie żerowania szkodników następuje po 30 minutach od zabiegu, natomiast ich śmierć w wyniku sepsy po 2–3 dniach.

Delfin WG ma rejestrację w gatunkach warzyw kapustnych uprawianych w gruncie (kapusta głowiasta biała i czerwona, kapusta pekińska, kapusta włoska, kapusta brukselska, jarmuż, brokuł, kalafior). Należy go stosować w dawce 0,75 kg/ha, maksymalnie 3 razy w danym cyklu uprawy, zachowując co najmniej 7 dni przerwy między zabiegami. Ponieważ środek wykazuje najwyższą skuteczność przeciwko wczesnym stadiom larwalnym, aplikację należy przeprowadzić po zaobserwowaniu pierwszych gąsienic lub pierwszych objawów ich żerowania, od fazy rozwiniętego 2. liścia właściwego na pędzie głównym do fazy pełnej dojrzałości (BBCH 12–89). Skuteczność preparatu Delfin WG będzie większa, jeśli ze względu na mniejsze promieniowanie UV zabieg zostanie wykonany w pochmurny dzień lub wieczorem. W celu uzyskania dobrej ochrony konieczne jest dobre pokrycie cieczą roboczą wszystkich części roślin, dlatego zaleca się stosować środek łącznie z adiuwantem Prolonger.

W kolejnym etapie zwalczania tych szkodników można użyć produktu Affirm 095 SG (1,5 kg/ha). Zawiera on benzoesan emamektyny, który wnika do rośliny, jest wgłębny i ma działanie translaminarne. Wykazuje długotrwały efekt i ma stosunkowo krótki okres karencji (3 dni).

W przypadku dużej presji gąsienic, gdy występuje kilka pokoleń szkodników i okres żerowania się wydłuża, warto wprowadzić środek Coragen 200 SC. Mechanizm jego działania polega na paraliżowaniu mięśni owadów, co następuje po kilku godzinach od zastosowania. Rekomendowana dawka to, w zależności od gatunku, 75–125 ml/ha.

Dwie strategie – jeden cel, czyli zwalczanie szkodników

Łączenie chemicznych i ekologicznych metod zwalczania szkodników na plantacji kapustnych może przynieść zrównoważone i skuteczne rezultaty. Te dwie strategie razem zapewniają lepszą efektywność zwalczania szkodników, niwelują powstawanie odporności na daną substancję aktywną oraz minimalizują negatywny wpływ ochrony upraw na środowisko.

Rekomendowany program ochrony kapusty, bazujący na środkach konwencjonalnych i preparatach biologicznych, został zaprezentowany w dalszej części magazynu.

* Źródło: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa