Bakterie azotowe w warzywach – ocena skuteczności

Azot należy do głównych pierwiastków budulcowych komórek roślinnych. Bez niego nie ma wzrostu, a bez jego wystarczającej ilości – obfitych plonów. Można zapewnić jego odpowiedni poziom w glebie, stosując obornik, nawozy zielone, nawozy mineralne (saletra amonowa, saletrzak, saletra wapniowa, mocznik, RSM) lub nienawozowe źródło azotu, jakim są bakterie wiążące ten składnik z powietrza (zawarte w preparacie Rhizosum N plus). Jak działają i jaka jest ich skuteczność?

Iwona Polewska-Jankowiak

Rhizosum N plus to mikrobiologiczny preparat w postaci rozpuszczalnego w wodzie proszku, który poprawia właściwości gleby i zaopatrzenie roślin w azot. Zawiera on wyselekcjonowany szczep bakterii Azotobacter salinestris (1,3×106 jtk/g), a także rozpuszczalne w wodzie żelazo (0,45%) i mangan (4,5%) oraz substancję organiczną (80% w suchej masie). Szczep bakterii obecny w Rhizosum N plus jest niezwykle pożyteczny, ponieważ charakteryzuje się wyjątkową zdolnością wiązania azotu atmosferycznego do formy amonowej, która jest dostępna dla roślin. Preparat stosowany w postaci oprysków pozwala rolnikowi stworzyć na polu własną, żywą fabrykę azotu. Podnosi efektywność nawożenia azotowego i umożliwia obniżenie dawek mineralnych nawozów azotowych o 20–50%.

Bakterie Azotobacter salinestris zasiedlają glebę, ryzosferę (najbardziej aktywną mikrobiologicznie strefę blisko korzeni) oraz roślinę (korzenie, łodygi i liście). W przypadku aplikacji na glebę Rhizosum N plus wykazuje działanie po ±2 tygodniach od wykonania zabiegu, natomiast podany nalistnie – zaledwie po kilku godzinach.

Co lubią bakterie Azotobacter salinestris?

Czynniki sprzyjające wysokiej efektywności Rhizosum N plus to:

•  optymalne pH gleby, czyli na poziomie 5,5–8,0, odpowiednim dla intensywnego namnażania się i rozwoju Azotobacter salinestris,
•  optymalna zawartość próchnicy – min. 1,5–2%, a najlepiej więcej (w przypadku gleb ubogich w próchnicę zaleca się stosować Rosahumus – doglebowo (3–6 kg/ha) lub dolistnie (250–300 g/ha), łącznie z Rhizosum N plus,
•  wygrzana gleba – 4–35°C (w tym zakresie temperatur Azotobacter salinestris opuszcza cystę i rozpoczyna wiązanie azotu z powietrza do ryzosfery w formę amonową, a zatem im gleba cieplejsza, tym większa aktywność bakterii).

Twarde dowody na skuteczności bakterii Azotobacter salinestris zawartych w Rhizosum N plus

Szczep bakterii Azotobacter salinestris zawarty w Rhizosum N plus jest bardzo skuteczny, ponieważ został wyselekcjonowany, czyli w pewnym sensie zaprojektowany do wysokiej efektywności wiązania azotu atmosferycznego dla roślin uprawnych, zwłaszcza w warunkach polskiego klimatu (cztery pory roku = różnice temperatur, zjawiska suszy). Ponadto polskie gleby są w dużej mierze zakwaszone, dlatego nie wszystkie bakterie z grupy Azotobacter mają taką efektywność jak szczep salinestris. Co ważne, związek pomiędzy Azotobacter salinestris a rośliną jest ściśle regulowaną równowagą, co zapobiega zjawisku przeazotowania roślin! Poniżej zostały przedstawione wyniki doświadczeń lub wyciągnięte na ich podstawie wnioski potwierdzające skuteczność i zasadność stosowania Rhizosum N plus w uprawie warzyw.

Cebula. Wnioski z doświadczenia prowadzonego przez dr Beatę Kowalską (INHORT, 2023 rok). Bakterie Azotobacter spp. dobrze zasiedlają szczypior i ich liczebność utrzymuje się na dość wysokim poziomie do 35 dni po oprysku. Bakterie występują w glebie, przy czym ich liczebność jest wyższa w kombinacjach traktowanych Rhizosum N plus. Traktowanie roślin cebuli Rhizosum N plus wraz z nawozem Rosahumus skutkowało wzrostem aktywności funkcjonalnej mikroorganizmów w glebie – wzrost wartości współczynnika Shannona-Wienera (H). Traktowanie roślin Rhizosum N plus powoduje wzrost zawartości azotu (N) w szczypiorze, tendencja ta wyraźnie widoczna jest po 1 miesiącu od aplikacji preparatu. Traktowanie roślin Rhizosum N plus wpłynęło pozytywnie na całkowity plon cebuli, który był wyższy niż w kontroli o 31,8%.

Pietruszka. Doświadczenie przeprowadzone w gospodarstwie profesjonalnym w Radonicach, specjalizującym się w uprawie pietruszki pod zbiór kombajnowy (2023 rok). Rhizosum N plus zastosowano w dawce 25 g/ha, dwa tygodnie po siewie. Jako kontrolę zostawiono kilka rzędów nieopryskanych preparatem. Wzrost plonu handlowego oceniono jako o 20% wyższy w stosunku do kontroli. Zdjęcie przedstawia kondycję pietruszki po jednej aplikacji Rhizosum N plus w porównaniu do kontroli.

Papryka. Doświadczenie prowadzone na odmianie Muriel, w sezonie 2022 w Potworowie. Doświadczenie polegało na ocenie skuteczności preparatu w kombinacji przy obniżonym o 50% poziomie nawożenia azotem. Stanowisko było odpowiednio przygotowane – pH 7,5, poziom próchnicy 1,79%.

Zabiegi:

•  kontrola: 100% dawki NPK,
•  wariant badany: 50% N, 100% PK + Rhizosum N plus [50 g/ha (2 x 25 g/ha)] – pierwszy zabieg 2 tygodnie po wysadzeniu do gruntu, drugi na początku kwitnienia papryki.

Wynik doświadczenia pozytywny. Po aplikacji Rhizosum N plus, pomimo obniżonej o 50% dawki azotu, uzyskano plon handlowy wyższy o 2 t/ha w stosunku do kontroli.

Ponadto na wykresach zostały przedstawione efekty stosowania Rhizosum N plus w uprawie ogórka gruntowego i kapusty białej.

Podsumowując, stosowanie Rhizosum N plus w dawce 25 g/ha pozwala zbilansować średnio 50–70 kg azotu mineralnego. Praktycy potwierdzają, że dzięki stosowaniu preparatu uzyskali plony wyższe niż w przypadku wyłącznie tradycyjnego nawożenia mineralnego. Wyraźnie widać także różnicę w rozwoju roślin, zwłaszcza na polach, na których nie było nawodnienia i uprawy były poddawane dodatkowym stresom.