Jednym z zabiegów wpływających na wysokie plonowanie i dobrą jakość owoców jest racjonalne nawożenie, czyli dostarczenie roślinom niezbędnych do ich prawidłowego wzrostu i rozwoju składników pokarmowych, podanych w odpowiednim czasie, w odpowiedniej dawce i w optymalnej formie. Szacuje się, że udział nawożenia w produktywności roślin w warunkach glebowo-klimatycznych Polski wynosi 40-50%. Według Erica van der Hoeffa z Fruitconsult z Holandii  90 % sadowników w Polsce może osiągnąć wyższe plony i zdecydowanie lepszej jakości, optymalizując nawożenie, są tu więc duże potencjalne, a niewykorzystane możliwości.

Dolistnie nawożenie jedynie dodatkiem do podstawowego

Nawożenie dolistne jest ważnym uzupełnieniem tego doglebowego, szczególnie w bardzo intensywnych sadach, ale nigdy go nie zastąpi. Stosuje się je więc równolegle do dokarmiania korzeniowego. Zadaniem nawożenia dolistnego jest zwiększenie zawiązywania pąków kwiatowych i poprawa ich jakości, obniżenie wrażliwości kwiatów na przymrozki wiosenne, niwelowanie skutków stresu np. z powodu suszy czy zalania systemu korzeniowego, polepszenie wzrostu i jakości owoców (wielkość, wybarwienie, jędrność, smakowitość) i ich trwałości w obrocie handlowym. Główną jego zaletą jest szybkość działania i wysoki stopień wykorzystania wnoszonych składników.

Nawożenie dolistne wiosną

Bart Liesenborghs zaleca w przypadku czereśni nawet 11 krotne podawanie mocznika w dawce 3 lub 5 kg/ha, jedynie w okresie kwitnienia dawka powinna być niższa -1 kg/ha. Mocznik lub jego lepszy odpowiednik Azofol podaje się do 15 czerwca (i w okresie po zbiorach owoców) Azofol to koncentrat nawozowy do dokarmiania roślin azotem, magnezem i siarką – synergia azotu i siarki wpływa na efektywność nawożenia, dzięki czemu efektywność nawozu jest o 30 % wyższa od czystego mocznika. Zawiera ponadto ligninosulfoniany- związki zmiękczające wodę i zwiększające przyczepność nawozu do liści, co zapewni wykorzystanie składników pokarmowych  z nawozu na poziomie 90 %.

Skuteczne nawożenie wiśni i czereśni

• Przed kwitnieniem - Mocznik 3 kg/Azofol 5-10l/ha + siarczan magnezu 5 kg/ha+ Zinc 0,5 l/ha i po raz kolejny Mocznik 3 kg/ha/Azofol  + Siarczan Magnezu 5 kg/ha + Rheobor 3 l/ha
• Kwitnienie – 2 krotnie podać mocznik 1 kg/ha + Rheobor 0,3 l/ha (10% pełnej dawki) lub Agrocean B 2 l/ha lub Manniplex B 2 l/ha
• Po kwitnieniu 3 x Mocznik 3 kg/ha/Azofol 5-10 l/ha + siarczan magnezu 5 kg/ha + Rheobor 2 l/ha, można też podać Rosaleaf 1–3 kg/ha+ Aminofort/Aminopool70 w dawce 1-2 kg/ha. Zamiast siarczanu magnezu polecamy ASX MAGNEZ Plus (10% MgO) w dawce 2-3 kg/ha lub Agrocean Mg (z ekstraktem z alg morskich -13 % MgO) – 5 l/ha.
• Od momentu, gdy owoce zabarwiają się na kolor słomkowy - Mocznik 3 kg/ha/Azofol + Manganflow 0,5 l/ha i przemiennie nawozy fosforowe i potasowe

Nawozy fosforowe i potasowe

Nawozy fosforowe i potasowe to poprawa jędrności i wybarwienia owoców. Polecane są szczególnie okresie wzrostu zawiązków. Przyczyniają się do uzyskania twardych, jędrnych  i lepiej wybarwionych owoców. Polecane nawozy fosforowe to np. z grupy Rosaleaf1 10-52-5-2-6,6 + mikroskładniki  w dawce 2-4 kg/ha, nawóz ASX Fosfor plus w dawce 2-3 kg/ha lub z grupy Rosasoli: Rosasol 8-50-12 + mikro, Rosasol 15-30-15 + mikro w dawce 4-5 kg/ha i Rosafos - koncentrat  do dokarmiania roślin fosforem i wapniem - poprawa wybarwianie i ogranicza pękanie owoców, dawka 5 l/ha -jeśli planuje się1-3 zabiegi co 7 dni na 4 i 2 tygodnie przed zbiorem, a 10l/ha – 1 zabieg na 2 tygodnie przed zbiorem. Z kolei dolistne nawozy potasowe to do wyboru: Rosaleaf 5  9-14-38-2-10,  Rosaleaf 6  10-5-40-2-17,5 w ilości 2-4 kg/ha, wybrane Rosasole np. Rosasol  8-17-41+ mikro; Rosasol 12-3-43 +6 S+ mikro w dawce 4-5 kg/ha lub np. ASX Potas plus  (22 % P2O5) w dawce 2-3 kg/ha; CIGO K Express  (500 g potasu w 1 l)– dawka 4l/ha; Metalosate Potassium–  polecana dawka -2-4 l/ha; siarczan potasu K-Leaf™ -to czysty siarczan potasu z przeznaczeniem do zastosowania dolistnego. (zawartość 52% K2O i 46% SO3 ). Miesza się z większością innych nawozów dolistnych, ale nie ze środkami zawierającymi wapń. W przypadku  wystąpienia jednocześnie objawów niedoborów zarówno potasu jak i fosforu polecamy ASX Makro Plus nawóz o zrównoważonej zawartości NPK i Mg (18 % P2O5, 28% K2O i 2% MgO).

Mechanizmy obronne roślin

Stymulacja mechanizmów obronnych, poprawa zdrowotności roślin, profilaktyka chorób kory i drewna. Fosfiron Mg i Fosfiron Cu  2-3 l/ha to nawozy będące źródłem fosforynów i składników pokarmowych. Fosforyny pobudzają jednocześnie układ odpornościowy roślin poprzez  indukcję w komórkach naturalnych ciał odpornościowych roślin –fitoaleksyn. Efektem ich działania jest również wzmocnienie fizycznej struktury błony i ściany komórkowej, dzięki czemu stanowią one lepszą fizyczną barierę dla wnikania patogenów do komórek rośliny. Duża liczba fitoaleksyn wytworzona w wyniku aplikacji fosforynów jest w stanie  zahamować rozwój choroby, zwłaszcza, gdy ich działanie będzie wspomagane fungicydem.

VIFLO Cal S 3 l/ha - Nawóz jest nie tylko źródłem wapnia, gdyż wapń w nawozie występuje w połączeniu z cząsteczkami nanosrebra, a to zapewnia nie tylko szybsze pobranie wapnia i jego przemieszczanie w roślinie, ale  także lepsze natlenienie komórek roślinnych, które aktywizują procesy życiowe roślin, co stymuluje ich mechanizmy obronne (przyspieszone jest też gojenie ran pogradowych) . Polecane dawki to  3l/ha 2-4 x przed zbiorami i 1-2x po zbiorach. -VIFLO Cu-B  jest  kolejnym nowatorskim nawozem produkowanym w nanotechnologii, w którym miedź działa systemicznie! Nawóz wykazuje wysoką skuteczność w ochronie przed chorobami bakteryjnymi, jest więc bardzo cennym dla drzew pestkowych. Polecamy sięgnięcie po ten nawóz w czasie kwitnienia i krótko po - dawka 1,2 l/ha.

Ograniczanie pękania owoców

W okresie na 4-3, 2 i 1 tydzień przed zbiorem owoców lub też bezpośrednio przed spodziewanym, zapowiadanym deszczem powinny być wykonywane rutynowo zabiegi dolistne nawozami wapniowymi (nie później jednak jak tydzień przed zbiorem).  Nawozy wapniowe zwiększając elastyczność skórki, powodują, że owoce mniej pękają i lepiej zachowują się w obrocie handlowym. Polecamy:

• Folanx 29 Ca – nawóz o najwyższej koncentracji wapnia (40,6% CaO), nośnikiem Ca jest w nim mrówczan wapnia , który powoduje, że wapń jest szybko wchłaniany jest przez rośliny i sprawnie transportowany do wszystkich części roślin, opryski rozpoczynamy już po kwitnieniu, dawka 2,5 kg/m wysokości korony;
• Metalosate Calcium – dolistny nawóz wapniowy (6% Ca), w którym Ca jest skompleksowany aminokwasami, dawka 1,5-2,0 l/ha, polecany w okresie kwitnienia i opadania płatków kwiatowych;
• VifloCal S (6% CaO i 25 ppm nanosrebra), polecane dawki to 3l/ha -2-4 x przed zbiorami i 1-2x po zbiorach;
• Rosacal Ca – w 1 l - 223 g CaO, dawka 5 l/ha;
• Rosatop Ca -roztwór azotanu wapnia z Mg i mikro  (225 g CaO w 1 l), polecane dawka 5l/ha;
• Agroocean Ca  (15% CaO)z ekstraktem z alg morskich , dawka 3 l/ha;
• Rosafos – opisany wyżej.

Ciekawe wyniki daje opryskiwanie drzew nawozem Platina, który ogranicza pękanie owoców o 20-30%, a nawet 50 %, poprzez zwiększenie szczelności skórki (wtedy woda trudniej wnika do owocu) i uelastycznienia jej (wówczas owoc może przyjąć więcej wody, nie ulegając uszkodzeniu). Zabieg nawozem Platina  należy wykonać 2-3-4 x, pierwszy na początku wybarwienia  się owoców, kiedy barwa zmienia się z zielonej na słomkową. Następne przeprowadza się, w odstępach 7-10 dni lub po intensywnych opadach deszczu. Zalecana dawka nawozu wynosi 1-1,5 l/ha w 700-1000 l wody i powinna być uzależniona od grubości skórki owocu. To oznacza, że podczas pierwszego opryskiwania może ona wynosić maksymalnie 1,5 l Platiny, a na około 10 dni przed zbiorem, gdy skórka jest cieńsza, dawka musi być zmniejszona do 1,0 l Platiny. Jej efektem ubocznym jest nieco przyspieszone dojrzewanie owoców i nieco cieńsza skórka owocu.

Nawozy wspierające odporność na stres

Aminofort w dawce 3 l/ha lub Aminopool  - w dawce 2-3 kg/ha – to roztwory nawozu azotowego z aminokwasami,  polecane są do stosowania we wszystkich roślinach sadowniczych w warunkach stresu, kiedy zaleca się wykonanie w odstępie 7 dni dwóch zabiegów jednym z w.w preparatów. Produkty można mieszać również  ze środkami ochrony roślin i nawozami (jednak wówczas redukujemy nieco dawkę mocznika, podawanego w nawożeniu dolistnym lub rezygnujemy z jednego zabiegu mocznikiem na rzecz Aminofortu lub Aminopoolu). Agroocean -seria nawozów z ekstraktem z alg morskich (Laminaria digitata- 47,2%), które zawierają kwas alginowy, oligosachyrydy, fitohormony, aminokwasy, jod i inne. Polecamy: Agroocean B – zawiera Mg 5%, bor 2,5% - dawka 2l/ha; Agroocen Ca zawiera N -8,77%, wapń 15% - dawka 3l/ha; Agroocean Mg- zawiera MgO 13% - dawka 5l/ha Algex – zalecany w okresie ochłodzeń – koncentrat nawozowy z ekstraktem z alg morskich Ascophyllum nodosum 10% + witaminy, aminokwasy, fitohormony, polisaharydy i betaina, zawiera też 8% N, 3,6% P2O5 i 7% K2O oraz zestaw mikroelementów: B, Zn, Cu, Fe, Mn, Mo –dawka 5l/ha

Asahi SL – polecamy 3-5 zabiegów co 7-14 dni  - 1-3 dni przed przymrozkiem i ponownie po przymrozkach,  opryskać dawką 0,5-1l/ha, a po przymrozku, jeśli nie zniszczył tkanek a tylko osłabił kwiaty, zastosować Asahi w dawce 0,5l/ha z Goemarem BM86 3l/ha w serii 3-ch zabiegów co 7-10 dni (zielony/biały pąk, pełnia kwitnienia/po kwitnieniu) Fertileader Leos – zawiera kompleks aktywny seaktiv, glicynę, betainę, aminokwasy, mikroelementy – polecamy od mysiego ucha do końca kwitnienia w dawce 3-5 l/ha, ale w przypadku zapowiadanych przymrozków w dawce 5l/ha na 24-48 godz. wcześniej, inny z tej serii to  Fertileader Vital 954 - dawka 5l/ha – polecany w celu regeneracji po przymrozku. Dobre efekty to również  Ferileader Leos + Asahi Basfoliar Aktiv zawiera wyciąg z alg ( fitohormony, aminokwasy, witaminy), fosforyn potasu, makro- i mikroelementy, stosować przed i po kwitnieniu do wybarwiania się owoców

Nawożenie dolistne po zbiorach owoców

Powinno być zaplanowane jak najszybciej po zbiorach, gdy liście są jeszcze zielone i w dobrej kondycji. Jest to szczególnie ważne, gdyż pestkowe wiosną kwitną praktycznie bez liści, więc nawożenie ich w tym okresie nie jest tak efektywne jak u ziarnkowych, znaczenia nabiera  więc nawożenie po zbiorach (wówczas drzewa gromadzą zapasy na dobry start wiosną)

• Po zbiorach owoców są jeszcze 3 miesiące wegetacji, podczas której drzewa wymagają dokarmiania dolistnego. Zaleca się wykonywać je corocznie, nawet 2-3 krotnie, co 8-10 dni. Poleca się: Mocznik 3-5 do 10 kg/ha/Azofol  5l/ha+ Siarczan magnezu 5 kg/ha, za każdym razem dodając + Mikcrostar Complex do 1 kg/ha
• Jesienią przed opadnięciem liści dodatkowo: Mocznik 5 kg/ha (lub Azofol 5 l/ha) + Bolero 1l/ha/Rheobor 3 l/ha + Mikrostar Zn 0,5l/ha/ Zinc 750 1l/ha.
• Nowym ciekawym produktem na okres wiosny i jesieni jest Verno Cu-Zn (30% Cu i 30% Zn), polecany 1 lub 2x w dawce 500-1000 g/ha.

Zabiegów dolistnych jesiennych nie można opóźniać, a starać się wykonać je jak najszybciej po zbiorach, gdy liście są jeszcze zielone i w dobrej kondycji.

Niedobory magnezu i żelaza

Najczęściej nasilają się w latach suchych lub po obfitych opadach deszczu, dlatego też w trakcie wegetacji należy wykonać 2–4 zabiegi nawozami: Azofol  5l/ha+ siarczan magnezu 3-5 kg/ha + Mikrostar Complex 0,5kg/ha  lub Mikrostar Fe 0,3-0,4kg/ha + Azofol 5 l/ha. Jeżeli w poprzednich latach występowały silne niedobory tych składników, warto w bieżącym sezonie zastosować Agrocean Mg  (koncentrat z ekstraktem z alg morskich 13 % MgO) i Metalosate Fe -1,5-2,5l/ha. Barbara Błaszczyńska