Objawy, które zazwyczaj świadczą o obecności patogenów odglebowych w uprawie, to: chlorozy, nekrozy, zgorzele, narośla, zrakowacenia, więdnięcie liści i osłabienie roślin, zmiany zabarwienia na poziomie morfologicznym (występujące na pędach i korzeniach) lub anatomicznym (dotyczące tkanek przewodzących). Przy silnym porażeniu często dochodzi do zamierania całych roślin. Prowadzenie odpowiedniej ochrony plantacji przed tymi czynnikami chorobotwórczymi jest więc koniecznością, by zapewnić optymalny wzrost roślin oraz zapobiec stratom w jakości i ilości plonów.
Choroby odglebowe malin i borówki – objawy i zagrożenia
Grzyby z rodzaju Fusarium oraz lęgniowce (organizmy grzybopodobne) z rodzaju Pythium to sprawcy zgorzeli sadzonek i fuzarioz – chorób odglebowych występujących w uprawach borówki i maliny. Patogeny te mogą porażać różne części roślin – od podstawy pędów, poprzez pędy boczne, po pąki. O ich obecności w uprawie świadczą brunatne plamy u nasady pędów jednorocznych, które wraz z rozwojem choroby powiększają się, stopniowo prowadząc do wyłamywania i zamierania pędów przy ziemi. Porażenie na pędach bocznych występuje wiosną, w okresie rozwijania się liści, do momentu dojrzewania owoców. Objawia się ono zamieraniem pędów bocznych i liści, które szybko więdną i zasychają. Patogeny z rodzaju Fusarium i Pythium powodują też zamieranie pąków na dwuletnich pędach malin – do zakażenia dochodzi jesienią poprzedniego roku.
Ponadto obecność grzybów z rodzaju Fusarium wpływa niekorzystnie na gospodarkę wodną roślin, ponieważ powodują one zaczopowanie wiązek przewodzących roślin, uniemożliwiając swobodny przepływ wody do niektórych pędów czy pąków, co prowadzi do ich więdnięcia i zasychania. Jako że omawiane agrofagi to typowe patogeny odglebowe, do porażenia roślin dochodzi przez glebę i zainfekowane rośliny. Objawy chorobowe szczególnie nasilają się w warunkach stresowych dla roślin, takich jak wysokie temperatury i niedobór wody w glebie.
Jak zapobiegać zgorzeli sadzonek i fuzariozie w jagodnikach?
Ochrona plantacji malin i borówki przed fuzariozami i zgorzelami sadzonek powinna polegać przede wszystkim na działaniach zapobiegawczych, które ograniczają rozprzestrzenianie się chorób. Ważne jest, aby podczas sadzenia roślin i w trakcie ich uprawy nie dopuścić do uszkodzeń mechanicznych pędów, bowiem rany stanowią wrota do infekcji patogenów. Mniej podatne na porażenie są plantacje prowadzone przy drutach, ponieważ konstrukcja, na której wspierają się pędy, ogranicza ich nadłamywanie, szczególnie u nasady, gdzie ryzyko infekcji jest największe.
Niezwykle istotnym elementem działań prewencyjnych jest zdrowy materiał nasadzeniowy, pochodzący z pewnego źródła, w którym objawy chorobowe nie występowały. Ponadto przed założeniem plantacji warto wykonać analizy gleby na obecność patogenów odglebowych oraz prowadzić umiejętne zmianowanie upraw.
Trichoderma asperellum T34 dzięki intensywnemu wzrostowi szybko kolonizuje korzeń i ryzosferę. Tworzy skuteczną barierę dla rozwoju patogenów.
Trichoderma asperellum T34 pasożytuje na patogenach roślin. Grzybnia przerasta patogena, a enzymy produkowane przez T34 powodują rozkład jego ścian komórkowych.
Trichoderma asperellum T34 chroni system korzeniowy roślin przed działaniem patogenów odglebowych oraz stymuluje jego wzrost. Wpływa także na rozwój upraw.
Biocontrol T34 – biologiczna ochrona i wzmocnienie roślin
Obecnie jedynym środkiem z rejestracją w ochronie maliny i borówki przed patogenami z rodzaju Fusarium i Pythium jest mikrobiologiczny fungicyd Biocontrol T34. Jego substancją czynną są zarodniki grzyba Trichoderma asperellum szczep T34, które stanowią skuteczną barierę dla chorób odglebowych. Po aplikacji Trichoderma asperellum w glebie aktywuje cztery skuteczne mechanizmy działania:
nadpasożytnictwo patogenów – zarodniki pożytecznego grzyba bardzo szybko kolonizują ryzosferę oraz przerastają przez grzybnię patogenu, doprowadzając do jej rozkładu,
kolonizacja korzeni – wzrastając w środowisku glebowym, pożyteczny mikroorganizm tworzy barierę wokół korzeni i, konkurując z patogenami chorobotwórczymi o miejsce do bytowania i składniki pokarmowe, skutecznie uniemożliwia im porażenie roślin,
produkcja enzymów – zarodniki grzyba produkują enzymy (chitynazy, glukanazy i proteazy), które rozkładają ściany komórkowe patogenów, prowadząc do ich obumierania, a także modyfikują środowisko glebowe tak, że staje się ono niekorzystne dla rozwoju agrofagów,
indukowanie naturalnej odporności systemicznej roślin – obecność w glebie zarodników pożytecznego grzyba aktywuje system odpornościowy roślin – sygnały i mechanizmy obronne są aktywowane szybciej, dzięki czemu rośliny stają się mniej podatne na atak patogenów.
Poza działaniem ochronnym Biocontrol T34 stymuluje wzrost i rozwój roślin. Strzępki grzyba Trichoderma asperellum, rozwijając się na korzeniach roślin, zwiększają powierzchnię asymilacyjną korzeni włośnikowych, które efektywniej pobierają wodę i składniki pokarmowe z gleby. Dzięki temu rośliny są lepiej odżywione i mniej podatne na stresy biotyczne i abiotyczne. Obecnie jedynym środkiem z rejestracją w ochronie maliny i borówki przed patogenami z rodzaju Fusarium i Pythium jest mikrobiologiczny fungicyd Biocontrol T34.
Warto wiedzieć, że…
…Biocontrol T34 najlepsze rezultaty w ochronie roślin zapewnia stosowany zapobiegawczo lub przy niskiej presji organizmów chorobotwórczych. W uprawie polowej maliny i borówki można aplikować środek na dwa sposoby:
przed założeniem plantacji – poprzez oprysk powierzchniowy i wymieszanie gleby, w dawce 0,25 kg/ha,
w trakcie uprawy – poprzez system nawadniający, w dawkach dzielonych – 2 x 0,125 kg/ha.
