Soja jest rośliną, która cieszy się coraz większym zainteresowaniem plantatorów. Każdego roku wzrasta jej areał, w 2014 r powierzchnia uprawy wyniosła ok 4000 ha. Soja to roślina, którą można uprawiać w naszych warunkach klimatycznych jednak powodzenie uprawy uzależnione jest od warunków termicznych i nasłonecznienia.

Skąd pochodzi soja?

Naturalnym rejonem występowania soi jest Azja, uprawiano ją w Chinach, Japonii oraz Korei. W połowie XX wieku rozpowszechniała się na całym świecie. Stała się podstawową rośliną białkową. Obecnie największymi producentami soi są: USA, Brazylia, Argentyna, Chiny w Europie Włochy, Ukraina, Węgry.

Soja – idealny element płodozmianu

Z punktu widzenia agrotechnicznego soja, jako roślina strączkowa jest pożądanym elementem płodozmianu. Korzystnie oddziałuje na glebę, stanowi „łamacz” płodozmianów zbożowo-rzepaczanych. Mocny palowy system korzeniowy powoduje drenowanie i rozluźnianie gleby. Soja pozostawia duże ilości cennej masy organicznej. Korzenie tej rośliny współżyją z bakteriami brodawkowymi (Bradyrhizobium japonicum), co daje możliwość wiązania wolnego azotu z powietrza (nawet do 50 kg N).

Czy uprawa soi jest możliwa tylko w ciepłym klimacie?

Uprawę soi na terenie całego kraju ograniczają wymagania termiczne. Soja jest rośliną ciepłolubną, może być uszkadzana przez przymrozki. Nasiona soi kiełkują w temperaturze gleby 8-10oC. W czasie wegetacji wyróżniamy dwa okresy szczególnej wrażliwości roślin na temperaturę: - kiełkowanie i wschody, niskie temperatury w tym okresie powodują przedłużanie kiełkowania i narażenie nasion na procesy gnilne, rośliny mogą nie wschodzić - kwitnienie, niskie temperatury powodują wydłużenie okresu kwitnienia oraz czasu od kwitnienia do dojrzewania, soja może w tych warunkach nie osiągnąć pełnej dojrzałość W Polskich warunkach należy wybierać odmiany, które potrzebują w okresie wegetacji sumy temperatur do 2200oC a okres ich wegetacji nie przekracza 130-140 dni.

Właściwości gleby odpowiednie dla soi

Soję należy uprawiać na glebach żyznych o wysokiej kulturze. Najlepsze są gleby o kompleksie pszennym, szybko nagrzewające się i dobrze uwilgotnione. Możliwa jest upraw na glebach nieco lżejszych jednak jej powodzenie uzależnione jest od ilości odpadów. Soja wymaga gleb o uregulowanym odczynie gdzie pH oscyluje w przedziale 6-7. Soja pozostawia bardzo dobre stanowisko pod pszenicę ozimą. Pod uprawę soi zaleca się zastosowanie systemu uprawy orkowej (rozluźnienie gleby). Dobrym przedplonem są zboża ozime, kukurydza, buraki cukrowe. Nie zaleca się wysiewu soi po innych bobowatych i rzepaku.

Wymagania pokarmowe soi

Nawożenie powinno być dostosowane do potrzeb pokarmowych roślin. Soja wykazuje duże zapotrzebowanie na fosfor i potas. Pobieranie tych składników kształtuje się na poziomie: fosfor – 60-80 kg/ha P2O5, potas 80-120 kg/ha K20, dlatego uprawa soi powinna być prowadzona na stanowiskach o przynajmniej średniej zasobności w te składniki.

Azot – szczególnie ważny dla soi

Na szczególną uwagę zasługuje jednak azot. Przed podjęciem decyzji o nawożeniu tym składnikiem należałoby wykonać analizę zawartości pierwiastka w glebie (N min). Nadmiar azotu może powodować ograniczenie tworzenia brodawek korzeniowych a tym samym ilość wiązanego azotu atmosferycznego, przedłużać okres wegetacji oraz dojrzewania nasion, powodować wyleganie roślin. Soja bardzo korzystnie reaguje na uzupełniające nawożenie dolistne makroelementami i mikroelementami. Szczególnie w początkowej fazie wzrostu wpływa to na podniesienie wigoru i przyśpiesza wzrost. W okresie kwitnienia zastosowanie nawożenia dolistnego wpływa na poprawę parametrów jakościowych plonu i lepsze dojrzewanie.

Kiedy należy wysiewać soję?

O terminie siewu decyduje temperatura gleby. Siew soi wykonujemy, gdy gleba osiągnie temperaturę 8-100C. Zalecany termin siewu przypada pomiędzy 20 kwietnia a 5 maja i zależy od regionu. Dopuszcza się też siew w terminie późniejszym (15-20 maja), ale dotyczy on odmian o krótkim 130 dniowym okresie wegetacji. W naszych warunkach odmiany soi plonują najwyżej w obsadzie 60-100 roślin/m2, po uwzględnieniu siły kiełkowania oraz masy 1000 nasion daje to ilość wysiewu nasion od 120 do 180 kg/ha. Soja nie lubi głębokiego siewu, optymalna głębokość umieszczenia nasion to 3-4 cm. Najkorzystniej jest wysiewać soję w rozstawie rzędów 15-25 cm. Można wysiewać ją również przy pomocy siewników punktowych do siewu buraka cukrowego, po wymianie tarcz wysiewających w rozstawie rzędów 45 cm. W tym systemie siewu warto zastosować nawożenie startowe nawozem mikrogranulowanym Microstar PMX, mikrogranulat aplikowany jest bezpośrednio do redlicy nasiennej, zawarte składniki pokarmowe przyśpieszają wzrost początkowy i zapewniają wyrównane wschody. Nawóz Microstar PMX stosuje się w dawce 20 kg/ha.

Nie zapomnij o zaprawianiu nasion

Ważnym elementem jest zaprawienie materiału siewnego zaprawami fungicydowymi oraz bakteriami brodawkowymi. Udowodniono bardzo korzystny wpływ szczepienia nasion soi nitraginą. Nasiona zainokulowane bakteriami brodawkowymi wydawały plon o 30% wyższy w stosunku do nasion nieinokulowanych. Przystępując po raz pierwszy do uprawy soi powinniśmy jednak zaopatrzyć się w oryginalny materiał siewny już zainokulowany bakteriami. Profesjonalnie zaprawiony materiał siewny ma decydujący wpływ na wschody i plonowanie soi oraz opłacalność uprawy.

Sprawność gleby – klucz do sukcesu

Sprawność gleby to czynnik decydujący o sukcesie w uprawie soi. Decyduje o nim kilka powiązanych ze sobą elementów. Do najważniejszych zaliczamy:

• Aktywność mikrobiologiczną gleby – zapewnia optymalną dostępność minerałów dla rośliny.
• Strukturę gleby - porowatość, zwięzłość, napowietrzenie
• Właściwości chemiczne – zasobność w składniki pokarmowe

Jak poprawić strukturę gleby?

Rozwiązaniem w tym przypadku jest zastosowanie nawozów na bazie kwasów humusowych, dzięki którym optymalnie wykorzystamy potencjał stanowiska i stworzymy idealne warunki do rozwoju systemu korzeniowego soi. Ze względu na bardzo wysoką zawartość kwasów humusowych na uwagę zasługuje ROSAHUMUS ( 85% kwasów humusowych, potas, żelazo). Surowcem do jego produkcji są Leonardyty wydobywane na terenie Niemiec, aktywność kwasów humusowych w tym przypadku jest 5 krotnie wyższa niż pochodzących z innych źródeł ( obornik, kompost). Preparat ponadto poprawia strukturę gleby, warunki wodno-powietrzne, pobieranie i efektywne wykorzystanie składników pokarmowych, pobudza aktywność mikrobiologiczną, zwiększa pojemność wodną. Zawartość kwasów humusowych w 1 kg ROSAHUMUSU odpowiada zawartość kwasów humusowych w ok 30 tonach obornika. Aby podnieść sprawność stanowiska warto wraz z nawozem ROSAHUMUS zastosować preparat DELSOL. Zawiera bakterie Pseudomonas Putida. Ryzobakterie wprowadzone do gleby, dzięki produkowanym substancjom pełnią rolę Bio-Ochraniacza systemu korzeniowego oraz wpływają na tempo uwalniania fosforu z gleby.

Nawożenie dolistne soi – co na początek?

Wśród nawozów dolistnych warto wspomnieć o ROSASOL 8-24-34 wraz z nawozem mikroelementowym Mikrostar Complex, które w połączeniu poleca się zastosować na początku wegetacji od fazy 6-8 liści, w okresie, kiedy roślina narażona jest na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych. Wzmacnia to jej kondycję oraz podnosi tempo przemian metabolicznych.

Nawożenie dolistne soi – kwitnienie

Kwitnienie to faza rozwojowa wymagająca dużych nakładów energetycznych, dlatego w tym czasie należy roślinie dostarczyć nawozów z podwyższoną ilością podstawowego pierwiastka energetycznego – fosforu. Zadanie to spełnia nawóz ROSASOL 8-50-12.

Nawożenie dolistne – po kwitnieniu

Po kwitnieniu i zawiązaniu strąków natomiast bardzo ważną rolę odgrywa gospodarka wodna rośliny. Aby wspomóc przemiany enzymatyczne i zapewnić optymalną gospodarkę wodną w nawożeniu dolistnym należy uwzględnić zastosowanie szybko działającego nawozu potasowego. Nawóz K-LEAF jest czystym siarczanem potasu z przeznaczeniem do zastosowania dolistnego. Zawiera potas i siarkę bezpośrednio dostępną dla roślin. Zawartość 52% K2O i 46% SO3 pozwala K-LEAF dostarczać bardzo wysoko skoncentrowane składniki odżywcze.

Wysoka sprawność soi

Należy pamiętać, że soja nie jest roślina naszego klimatu, dlatego trzeba stale dbać o jej wysoką sprawność fizjologiczną. Idealnym rozwiązaniem jest wykorzystywanie w uprawie preparatów stymulujących procesy metaboliczne. Na uwagę zasługuje preparat ALGEX zawierający ekstrakt z alg morskich Ascophyllum Nodosum. Stymuluje on odżywianie mineralne roślin, aktywizuje procesy życiowe w sytuacjach stresowych, wpływa korzystnie na podziały komórkowe i wzrost. Do dobrych i sprawdzonych rozwiań zaliczamy preparaty na bazie kwasów humusowych przeznaczone do stosowania dolistnego. LIQHUMUS 18 dodany do nawozów dolistnych działa jak naturalny związek chelatujący dla mikroskładników, zwiększa ich dostępność dla roślin, zmniejsza stresy biotyczne i abiotyczne. Artur Kozera