Owocówka jabłkóweczka (Cydia pomonella) oraz zwójki, takie jak zwójka liściowa (Archips spp.) czy zwójka bukóweczka (Pandemis spp.), od lat pozostają kluczowymi szkodnikami sadów jabłoniowych. Ich obecność prowadzi do istotnych strat w plonie i jakości owoców. Zwalczanie owocówki i zwalczanie zwójek stanowi jeden z najważniejszych aspektów ochrony w nowoczesnych uprawach sadowniczych.
Klimat a zwójki w sadzie i owocówka w sadzie
Zmiany klimatu, zwłaszcza podnoszące się średnie temperatury, sprzyjają intensyfikacji rozwoju szkodników. Dłuższy okres wegetacyjny sprzyja rozwojowi kolejnych generacji owocówki w sadzie i zwójek jabłoni, co istotnie nasila zagrożenie dla upraw. Nasilenie presji może się różnić między lokalizacjami w zależności od warunków mikroklimatycznych, otoczenia niechronionych plantacji czy wcześniej stosowanych programów ochrony jabłoni.
Monitoring owocówki i zwójek – kluczowy element ochrony
Systematyczne obserwacje obecności owocówki jabłkóweczki i zwójek w sadzie za pomocą pułapek na owocówki i feromonów na owocówki stanowią podstawę racjonalnego planowania zabiegów. Dane z odczytów umożliwiają precyzyjne określenie terminu zwalczania owocówki i pozwalają na efektywne zarządzanie działaniami ochronnymi. Brak monitoringu często skutkuje nieadekwatnym doborem środków i ich niewłaściwym zastosowaniem.
Skuteczne preparaty do ochrony sadów przed zwójkami i owocówkami
W ostatnim czasie do dyspozycji producentów oddano nowe preparaty do ochrony sadów, które gwarantują wysoką skuteczność i bezpieczeństwo dla owoców oraz organizmów pożytecznych
MIMIC (tebufenozyd)
Środek do zabiegów wczesnowiosennych, skierowany przeciw larwom zimującym. Charakteryzuje się długotrwałym działaniem (14–21 dni) i wysoką odpornością na zmywanie.
SPANNER 480 SC (spinosad)
Efektywny insektycyd na zwójki, oddziałuje kontaktowo i żołądkowo na jaja i larwy. Rekomendowany do ochrony jabłoni, gruszy i pigwy.
TONUS 100 EC (piroksyfen)
Środek na owocówkę o działaniu przeciw jajom i larwom, skuteczny w sadach jabłoniowych i gruszowych.
GRANDEX MAX (cPgv)
Biologiczny preparat na owocówkę, zawierający wirusa CpGV. Działa żołądkowo na larwy owocówki jabłkóweczki, nie wymaga karencji i nie pozostawia pozostałości.
SHENZI 200 SC (chlorantraniliprol)
Środek o szerokim spektrum działania na jaja i młode larwy zwójek oraz owocówek.
DELFIN WG (Bacillus thuringiensis)
Biologiczny insektycyd na zwójki, skuteczny wobec młodych larw, bezpieczny dla entomofauny pożytecznej.
EXIREL 100 SE (cyjanotraniliprol)
Środek o działaniu wgłębnym i translaminarnym, przeznaczony do intensywnej ochrony sadów owocowych.
AFFIRM 095 SG (emamektyna benzoesan)
Skuteczny preparat w fazie „czarnej główki”, działa poprzez układ pokarmowy gąsienic.
Strategia ochrony jabłoni przed szkodnikami
Zwalczanie szkodników w sadzie należy prowadzić w oparciu o lokalne uwarunkowania – poziom presji szkodników, przebieg pogody oraz historię zabiegów ochronnych. W sadach odizolowanych często wystarczające są 2–3 opryski w sezonie, natomiast w zagęszczonych rejonach produkcji konieczne bywa wykonanie 3–4 aplikacji na każde pokolenie.
Sezon ochrony należy rozpocząć od zabiegów w fazie zielonego pąka, wykorzystując preparat Mimic do eliminacji larw zimujących. W późniejszych etapach, podczas masowego lotu motyli, rekomenduje się Coragen 200 SC, Suvisio 200 SC, Exirel 100 SE i Affirm 095 SG – produkty aktywne wobec jaj i larw. W warunkach przewagi zwójek warto sięgnąć po Spanner 480 SC, Spintor 240 SC lub Delfin WG. Z kolei przy dużej presji owocówki jabłkóweczki do strategii należy włączyć Tonus 100 EC oraz Grandex Max.
Zwiększenie ilości cieczy roboczej i zastosowanie adiuwantów, takich jak Flipper czy Hiperion, zwiększa skuteczność zabiegów. Wybór środków o potwierdzonej skuteczności i wysokiej jakości to element kluczowy.
Podsumowanie
Ochrona jabłoni przed szkodnikami, w tym takimi jak zwójka bukóweczka, zwójka liściowa i owocówka jabłkóweczka, wymaga konsekwentnego podejścia – od regularnego monitoringu, po świadomy dobór środków i ich terminowe stosowanie. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych insektycydów oraz biologicznych preparatów, producenci mogą znacząco ograniczyć straty i utrzymać wysoki standard jakości owoców.
