Bakteriozy warzyw to choroby wywoływane przez liczne gatunki bakterii fitopatogenicznych, z których najczęściej spotykane to Xanthomonas spp., Pseudomonas spp., Erwinia spp. Ich występowanie jest przede wszystkim uzależnione od warunków środowiskowych – zwłaszcza wysokiej wilgotności, opadów deszczu bądź nawadniania, a także uszkodzeń mechanicznych tkanek roślin. Objawy chorobowe obejmują wodniste plamy, wycieki bakteryjne, nekrozy, zgnilizny tkanek roślin. Mogą powodować poważne straty w plonach, wpływając zarówno na jakość, jak i ilość uzyskiwanego plonu. Ograniczanie tych chorób wymaga zintegrowanego podejścia obejmującego właściwą agrotechnikę, dobór odpornych odmian, a także zastosowanie środków ochrony roślin. Jednak w wielu przypadkach nie ma skutecznych metod leczenia po infekcji.
W uprawach pomidorów gruntowych choroby bakteryjne zwykle wywołują bakterie z rodzaju Pseudomonas.
Największy nacisk kładzie się na działania profilaktyczne. W ostatnich latach coraz większe znaczenie zyskują preparaty, których skład oparty jest o miedź, siarkę, a także o srebro. Preparaty te z roku na rok przy ograniczonych możliwościach ze strony środków ochrony roślin, stanowią istotne ogniwo strategii ograniczania bakterioz.
Preparaty miedziowe – klasyka w nowoczesnym wydaniu
Miedź ma działanie kontaktowe. Polega ono na hamowaniu kiełkowania zarodników grzybów chorobotwórczych oraz ograniczaniu rozwoju grzybni. Ma także działanie ochronne, ograniczając wnikanie bakterii patogenicznych do wnętrza tkanek roślinnych. Miedź stosowana w środkach ochrony roślin występuje głównie w postaci:
tlenochlorku miedzi (np. Miedzian Extra 350 SC),
wodorotlenku miedzi (np. Champion 50 WG),
tlenku miedzi (np. Nordox 75 WG).
Różnią się one formą chemiczną, rozpuszczalnością, trwałością na liściu i potencjalnym ryzykiem fitotoksyczności. Najdrobniejszy rozmiar cząsteczek i najwyższą trwałość wykazuje Nordox 75 WG, który zawiera 75% tlenku miedzi. Nordox 75WG jest przyjazny dla środowiska, ponieważ zawiera naturalne nośniki, a zatem może być stosowany w uprawach ekologicznych i integrowanej produkcji.
Mimo wielu zalet preparatów miedziowych czasami stwierdza się fitotoksyczność po zastosowaniu tego typu produktów. Należy pamiętać, że stosowanie preparatów miedziowych wymaga przestrzegania kilku zasad, czyli aplikacji:
w godzinach porannych lub wieczornych,
przy niskiej aktywności słońca,
podczas niższej temperatury powietrza (poniżej 25°C, optymalnie 15-20°C),
na suche rośliny,
we właściwej dla danego gatunku fazie rozwojowej, przed infekcją grzybową lub bakteryjną.
Działanie miedzi i siarki w kontekście ochrony roślin przed bakteriozami
Miedź pełni kluczową rolę w funkcjonowaniu roślin, mimo że należy do mikroelementów pobieranych w niewielkich ilościach. Uczestniczy w procesie fotosyntezy, oddychaniu komórkowym czy w przemianach ścian komórkowych. Jest również nieodzowna w syntezie ligniny oraz fitoaleksyn – naturalnych związków obronnych. Jej obecność wpływa także na metabolizm azotu i węglowodanów. Jony miedzi (Cu²⁺) działają na patogeny poprzez ingerencję w ich układy enzymatyczne – w szczególności poprzez zaburzenia funkcjonowania łańcucha oddechowego, co prowadzi do zmniejszenia aktywności błon cytoplazmatycznych, zahamowania syntezy białek i obumierania komórek bakteryjnych.
Siarka, choć znana głównie jako pierwiastek odżywczy, odgrywa również ważną funkcję obronną. Aktywuje enzymy biorące udział w przemianach energetycznych, kwasów tłuszczowych oraz syntezie białek, glutationu i fitoaleksyn. Jej obecność zwiększa zdolność rośliny do wykorzystania azotu i ogranicza akumulację szkodliwych azotanów. Siarka jest także istotnym czynnikiem w uruchamianiu naturalnego systemu obronnego rośliny, który mobilizuje szlaki metaboliczne odpowiedzialne za przeciwdziałanie infekcjom.
Wspólne działanie miedzi i siarki przynosi efekt synergiczny – z jednej strony ograniczając rozwój patogenów (działanie bezpośrednie), z drugiej – wzmacniając mechanizmy odpornościowe rośliny (działanie pośrednie). Dodatkowym efektem jest stymulacja procesu lignifikacji – roślina szybciej i skuteczniej wzmacnia swoje tkanki, ograniczając możliwość penetracji przez organizmy chorobotwórcze.
W odpowiedzi na potrzebę skutecznego i zarazem bezpiecznego ograniczania chorób bakteryjnych ale też i grzybowych w uprawach warzyw, na rynku dostępny jest produkt Remedy Complex. To nowoczesna formulacja łącząca miedź i siarkę w łatwo przyswajalnych formach (kompleksowana kwasem heptaglukonowym) wsparta dodatkiem aminokwasów roślinnych. Dzięki specjalistycznej formulacji, Remedy Complex zapewnia wysoką skuteczność biologiczną oraz bezpieczeństwo fitosanitarne. Działa zarówno prewencyjnie, jak i interwencyjnie w początkowych fazach infekcji.
Remedy Complex w uprawach warzyw – skuteczność i korzyści z zastosowania
Zastosowanie Remedy Complex w uprawach warzywniczych przynosi szereg wymiernych korzyści zarówno w zakresie zdrowotności roślin, jak i jakości plonu. Regularne stosowanie preparatu wpływa na poprawę ogólnej kondycji roślin, zwiększa ich odporność na czynniki biotyczne i abiotyczne, a także usprawnia przyswajanie składników pokarmowych, co przekłada się na bardziej efektywne nawożenie. Dodatkową zaletą jest redukcja ryzyka występowania niedoborów miedzi – pierwiastka kluczowego dla prawidłowego rozwoju i mechanizmów obronnych roślin.
Jedną z głównych cech Remedy Complex jest wysoka dostępność miedzi dla roślin. Dzięki nowoczesnej formulacji, miedź zawarta w preparacie jest stabilna i łatwo przyswajalna, co zapewnia szybkie uzupełnienie jej niedoborów oraz skuteczne wsparcie metaboliczne. Miedź działa nie tylko powierzchniowo, ale również systemicznie – przenika do wnętrza tkanek roślinnych i tam aktywnie hamuje rozwój patogenów, działając na poziomie komórkowym.
Silne właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze Remedy Complex czynią go skutecznym środkiem w ograniczaniu szerokiego spektrum chorób, zarówno pierwotnych, jak i wtórnych. Roślina wspierana preparatem szybciej aktywuje naturalne mechanizmy odpornościowe, co umożliwia skuteczniejszą walkę z infekcjami i ogranicza rozprzestrzenianie się patogenów. Jednocześnie, dzięki zawartości siarki, preparat wspomaga syntezę związków obronnych takich jak glutation czy fitoaleksyny, wzmacniając odpowiedź ochronną rośliny.
Warto podkreślić również wysoką kompatybilność Remedy Complex ze środkami ochrony roślin. Stosowanie preparatu w programach ochrony, w połączeniu z fungicydami kontaktowymi i wgłębnymi, pozwala uzyskać efekt synergii – zwiększając skuteczność działania całej mieszaniny i poprawiając trwałość efektu ochronnego. Z tego względu preparat ten znajduje zastosowanie jako element wspomagający tradycyjne strategie ochrony roślin, zwłaszcza w okresach zwiększonej presji chorób. Ze względu na miedź, nie zaleca się łącznego stosowania Remedy Complex z preparatami mikrobiologicznymi. Należy pamiętać, że przeznaczeniem preparatów miedziowych jest wsparcie tradycyjnych środków ochrony roślin w walce z patogenami, a nie ich całkowite zastąpienie.
Dodatkowo, obecność miedzi w dobrze przyswajalnej formie wspiera procesy regeneracyjne – rośliny szybciej odbudowują uszkodzone tkanki i są zdolne do kontynuowania wzrostu mimo działania stresów środowiskowych, takich jak susza, silne nasłonecznienie czy grad. Wzrost tolerancji na stres oraz szybsza regeneracja tkanek to istotne atuty w intensywnych uprawach warzyw, szczególnie w okresach intensywnych zabiegów agrotechnicznych lub niekorzystnych warunków pogodowych.
Zalecaną dawką Remedy Complex jest 0,75-2,0 l/ha. Co warto wiedzieć, produkt obniża odczyn cieczy roboczej do wartości, które są optymalne do stosowania większości środków ochrony roślin. Taka sytuacja korzystnie wpływa na skuteczność stosowanych mieszanin.
Nanocząsteczki srebra jako nowoczesne narzędzie w ograniczaniu presji chorób bakteryjnych
W ostatnich latach coraz większym zainteresowaniem cieszy się srebro koloidalne – substancja o szerokim spektrum działania przeciwdrobnoustrojowego, wykazująca skuteczność zarówno wobec bakterii, jak i wirusów oraz grzybów. Jednym z dostępnych na rynku rozwiązań opartych na tej substancji jest preparat Silver Mix.
Srebro koloidalne działa na drobnoustroje poprzez przenikanie do ich komórek, gdzie wiąże się z enzymami odpowiedzialnymi za podstawowe procesy metaboliczne. Jony srebra (Ag⁺) zakłócają funkcjonowanie systemu oddechowego mikroorganizmów, prowadząc do destabilizacji ich struktury komórkowej i w efekcie – ich eliminacji. Działanie to jest szybkie, skuteczne i nie prowadzi do powstawania odporności, co czyni srebro atrakcyjnym komponentem w tworzeniu strategii ochrony roślin.
Róże brokułu porażone przez bakteriozy
W uprawach warzyw preparat Silver Mix wykazuje szereg korzystnych efektów. Przede wszystkim ogranicza rozwój bakterioz. W przypadku wystąpienia ran na tkankach – spowodowanych uszkodzeniami mechanicznymi, gradem czy cięciem – srebro wspomaga proces regeneracji, ograniczając możliwość wtórnego zakażenia. Dodatkową zaletą srebra koloidalnego jest jego wpływ na odporność roślin. Działa jako łagodny biostymulator, aktywując mechanizmy obronne i zwiększając tolerancję roślin na stresy środowiskowe, takie jak susza czy wahania temperatur
Zalecane jest stosowanie Silver Mix dolistnie w stężeniu 0,3%/ha w sposób profilaktyczny przez cały okres wegetacji, w odstępach co 10–14 dni. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów chorobowych można zastosować dawkę interwencyjną w stężeniu 0,5%/ha. Preparat można bezpiecznie łączyć z wieloma środkami ochrony roślin, dzięki czemu doskonale uzupełnia programy ochrony, zwiększając ich skuteczność, zwłaszcza w warunkach sprzyjających rozwojowi patogenów.
