Patogen

• Chorobę powoduje wirus nekrotycznej pierścieniowej plamistości drzew pestkowych – Prunus necrotic ringspot virus, należący do ilarwirusów.
• Wyodrębniono 10 szczepów tego wirusa różniących się patogenicznością, przystosowaniem do różnych gatunków drzew pestkowych i rodzajem powodowanych objawów.
• Wirus występuje we wszystkich badanych rejonach uprawy pestkowych.
• Wirus poraża wiśnię, czereśnię, śliwę, morelę, antypkę, ałyczę, czeremchę, migdał, różę i wiele gatunków ozdobnych z rodzaju Prunus.

Objawy

Wirus ma wiele szczepów i form różniących się od siebie i wywołujących nieco inne objawy chorobowe, trzy z nich zasługują na osobne omówienie.

• Często jest spotykany szczep, który wywołuje objawy chorobowe tylko w pierwszym/drugim roku po infekcji, a następnie przechodzi w formę utajoną.
• Na liściach porażonych drzew wiśni, czereśni i wielu innych gatunków z rodzaju Prunus wiosną pojawiają się chlorotyczne, brązowiejące, nakrotyczne plamy i wzory. Wielkość tych plam jest odwrotnie proporcjonalna do ich do ich ilości na pojedynczym liściu.
• Tkanka w miejscu nekroz wypada powodując dziurkowatość liści.
• Choroba może porażać także kwiaty, co objawia się opóźnieniem kwitnienia, deformacjami kielicha i płatków, skróceniem szypułek.
• W drugim roku nekrozy pojawiają się na liściach rozwijających się wiosną, liście rozwijające się latem nie wykazują objawów.
• Drzewa przechodzą w stan pozornego wyzdrowienia będąc nasicielami.

Bardzo często występuje drugi szczep wirusa nekrotycznej pierścieniowej plamistości.

• Objawy tego szczepu są podobne do opisanych wcześniej.
• Obserwuje się je corocznie na liściach porażonych drzew, które z roku na rok są coraz bardziej osłabione i zwykle po kilku latach zamierają.
• Obserwuje się przypadki zamierania poszczególnych gałęzi na chorych drzewach.
• Szczep ten występuje najczęściej na wiśniach.

Trzeci szczep również porażający przede wszystkim wiśnie wywołuje tzw. chorobę szteklenberską.

• Objawy tej choroby są w znacznym stopniu podobne do opisanych poprzednio.
• W pierwszym roku po infekcji obserwuje się opóźniony rozwój pojedynczych gałęzi, zasychanie i opadanie rozwijających się kwiatów. Pojedyncze rozwijające się kwiaty mają skrócone szypułki, niewykształcone płatki i słupki.
• Liście na chorych drzewach są drobniejsze, na blaszkach liściowych występują chlorozy i nekrozy.
• W kolejnych latach drzewo pozornie zdrowieje, a na spodniej stronie liści mogą pojawiać się enancje (na najstarszych liściach o nasady pędu), może również dochodzić do nagłego zamierania całych drzew.
• Na śliwach wirus występuje szczególnie często, ale w postaci zupełnie bezobjawowej. Tylko we wczesnym stadium choroby niektóre odmiany wykazują mało wyraźną chlorotyczną plamistość.
• Nekrotyczne, corocznie występujące plamy obserwuje się gdy wirus występuje w kompleksie z wirusem mozaiki wstęgowej śliwy.

Cykl rozwojowy

• Wirus jest przenoszony przez chore oczka i zrazy.
• Stwierdzono przenoszenie wirusa z pyłkiem chorych roślin oraz przez nasiona.
• Fakt przenoszenia z pyłkiem decyduje o bardzo szybkim rozprzestrzenianiu się wirusa w sadach produkcyjnych.
• Fakt przenoszenia z nasionami determinuje zainfekowania podkładek generatywnych.
• Czas inkubacji choroby wynosi od kilku tygodni do 10 miesięcy.