W warunkach polskich mszyce mogą pojawiać się już wczesną wiosną, a największe zagrożenie stanowią od maja do sierpnia, choć w cieplejszych okresach aktywność mogą wykazywać nawet do jesieni. Ich zwalczanie musi być prowadzone z dużą precyzją, ponieważ opóźnione działania skutkują masowym pojawem kolonii i rozprzestrzenianiem się chorób w całym polu czy szklarni.
Warunki sprzyjające rozwojowi mszyc
Mszyce doskonale przystosowują się do zmiennych warunków środowiskowych, jednak istnieje kilka kluczowych czynników, które sprzyjają ich intensywnemu rozmnażaniu:
Temperatura
Optymalna temperatura rozwoju mszyc to 15–25°C.
Przy takich warunkach mszyce mogą przechodzić cały cykl rozwojowy nawet w ciągu 7 dni.
Przy cieplejszych, ale nie ekstremalnie gorących warunkach, ich liczebność gwałtownie rośnie.
Brak opadów i wysoka wilgotność względna powietrza
Długie okresy suchej, słonecznej pogody sprzyjają ich aktywności.
Ulewne deszcze mogą mechanicznie zmywać mszyce z roślin, dlatego ich liczebność zwykle spada po silnych opadach.
Obecność młodych, soczystych tkanek roślin
Mszyce preferują młode liście, wierzchołki pędów i rozwijające się kwiatostany – czyli miejsca bogate w sok komórkowy.
Dlatego szczególnie aktywne są w okresie intensywnego wzrostu roślin
Brak naturalnych wrogów
Osłabiona populacja drapieżników (np. biedronek, złotooków, bzygowatych) czy pasożytów (osy pasożytnicze) sprzyja namnażaniu się mszyc.
Kiedy mszyce są najbardziej groźne? – etapy rozwoju roślin a nasilenie występowania
Zależność między fazami rozwojowymi roślin a aktywnością mszyc jest istotna z punktu widzenia skutecznej ochrony:
Wschody i faza siewek (BBCH 09–12)
Zwykle mszyce nie występują licznie, ale w uprawach pod osłonami mogą pojawiać się wcześnie.
Już niewielka liczba osobników może uszkodzić delikatne siewki i ograniczyć wzrost.
Faza intensywnego wzrostu (BBCH 13–39)
To kluczowy moment – rośliny produkują dużo młodych i soczystych tkanek, co przyciąga mszyce.
Nasilenie kolonii może być bardzo szybkie.
To najlepszy moment na zabiegi ochrony – prewencyjne lub interwencyjne.
Faza kwitnienia i zawiązywania plonu (BBCH 40–69)
Obecność mszyc jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ mogą przenosić wirusy i zakłócać proces zapylania.
Zainfekowanie roślin w tej fazie znacząco wpływa na jakość i ilość plonu.
Faza dojrzewania i zbiorów (BBCH 70–89)
Presja mszyc często spada, ale mogą nadal występować przy sprzyjających warunkach.
Konieczne jest monitorowanie, zwłaszcza jeśli planuje się długi okres zbioru.
Gdzie najczęściej występują mszyce?
Mszyce są szeroko rozpowszechnione w całej Polsce, szczególnie w okresie wiosenno-letnim, kiedy warunki sprzyjają ich rozmnażaniu. Występują najczęściej na:
Kapustnych (kapusta, brokuły, kalafior) – np. mszyca kapuściana
Bobowatych (groch, fasola) – np. mszyca grochowa
Marchewce, selerze i pietruszce – mszyca marchwiowa
Burakach ćwikłowych – mszyca trzmielinowo-burakowa
Pomidorach i papryce – mszyca ziemniaczana
Mszyce często zasiedlają dolne części liści, młode pędy i wierzchołki wzrostu, gdzie najłatwiej mogą wysysać soki komórkowe.
Jakie zagrożenie stwarzają mszyce?
Ograniczenie wzrostu roślin – mszyce wysysają soki, przez co rośliny słabną, wolniej rosną, a plon się obniża.
Rozprzestrzenianie wirusów – są wektorami wielu groźnych chorób wirusowych, jak np. wirus mozaiki ogórka czy mozaikę i żółtaczkę buraka.
Zanieczyszczenie roślin spadzią – wydzielają lepką substancję, która sprzyja rozwojowi grzybów sadzakowych i obniża estetykę warzyw.
Szybka reprodukcja – jedna mszyca może w krótkim czasie dać początek kolonii liczącej setki osobników.
Kiedy i jak zwalczać mszyce, aby było to efektywne?
Kluczowe zasady
Monitoring – regularna obserwacja upraw pozwala wcześnie wykryć szkodniki..
Wczesna interwencja – najlepsze efekty daje zwalczanie mszyc przy pierwszym ich pojawieniu się, zanim zdążą się rozprzestrzenić.
Warunki pogodowe – opryski najlepiej wykonywać w dni pochmurne, bezwietrzne, rano lub wieczorem (pyretroidy, w tym Cyperkill Max 500 EC, działają lepiej w niższych temperaturach i przy mniejszym nasłonecznieniu).
Cyperkill Max 500 EC– szybka i skuteczna broń przeciw mszycom
Cyperkill Max zawiera cypermetrynę (500 g/l) – substancję czynną o szerokim spektrum działania przeciwko owadom ssącym i gryzącym. Jego główne cechy to:
Błyskawiczne działanie – efekt widoczny już po kilku godzinach od zabiegu.
Działanie kontaktowe i żołądkowe – skutecznie eliminuje mszyce w różnych stadiach rozwojowych.
Zalecenia stosowania:
Stosować zgodnie z etykietą – w odpowiednich dawkach i terminach (najczęściej 0,05 l/ha, w zależności od uprawy).
Zaleca się wykonanie maksymalnie 1–2 zabiegów w sezonie dla danej rośliny.
Okres karencji – zazwyczaj od 7 do 14 dni, w zależności od rodzaju warzywa.
Podsumowanie
Mszyce to groźni przeciwnicy w uprawach warzywnych, ale dzięki skutecznym środkom, takim jak Cyperkill Max 500 EC, ich zwalczanie może być szybkie i efektywne. Kluczowe jest jednak wczesne wykrycie zagrożenia i prawidłowe wykonanie zabiegu. Regularny monitoring i odpowiednia strategia ochrony roślin pozwolą cieszyć się zdrowym i obfitym plonem.
