Jedną z najgroźniejszych chorób marchwi i pietruszki występującą corocznie i powszechnie jest mączniak prawdziwy baldaszkowatych. Liście i pędy narażone są na porażenie szczególnie pod koniec okresu wegetacji, podczas ciepłej pogody i umiarkowanej wilgotności powietrza. Sprawcą choroby jest grzyb Erysiphe heraclei zimujący na porażonych resztkach roślin w stadium doskonałym w postaci charakterystycznych otoczni, w których znajdują się worki z zarodnikami workowymi. Wczesną wiosną choroba rozwija się na chwastach z rodziny selerowatych, na których powstałe zarodniki konidialne mogą być przenoszone z wiatrem na plantacje marchwi i pietruszki.

Objawy choroby

Mączniak prawdziwy poraża liście, pędy, ogonki liściowe i baldachy. Na zaatakowanych częściach roślin pojawia się biały mączysty nalot. Przy dogodnych warunkach dla rozwoju choroby (ciepłe dni i wilgotne noce) plamy zwiększają swoje rozmiary i mogą pokrywać całą powierzchnię zaatakowanych organów białą grzybnią. Porażone rośliny szybko żółkną i obumierają, co prowadzi do zahamowania ich wzrostu i zmniejszenia plonu korzeni. Przy silnym porażeniu rośliny sprawiają wrażenie jakby posypanych mąką. Choroba groźna jest też na plantacji nasiennej, ponieważ powoduje obniżenie wartości siewnej nasion. Podczas przenoszenia z korzeniami wysadkowymi bardzo wcześnie poraża nasienniki i skutkuje tym samym sterylnością kwiatów, prowadząc do zmniejszenia jakości i plonu nasion. Pod koniec wegetacji nalot na roślinach ciemnieje, a w splotach grzybni można dostrzec małe czarne punkty, które są owocnikami grzyba (chasmotecja). W tej postaci patogen również zimuje na resztkach roślin w glebie. Zwalczanie go jest konieczne w okresach sprzyjających chorobie. Białe zarodnikowanie konidialne na częściach nadziemnych roślin

Profilaktyka to podstawa

W ochronie marchwi i pietruszki przed mączniakiem wykorzystuje się metody zmierzające do ograniczenia źródła infekcji pierwotnych. W tym celu należy: wykonać terminową uprawę gleby (orka i podorywka niszczą resztki pożniwne), unikać zbyt gęstego siewu, stosować racjonalne nawożenie azotem, potasem i fosforem, wprowadzić do uprawy odmiany odporne lub tolerancyjne na porażenie, usuwać z plantacji chwasty z rodziny selerowatych, unikać sąsiedztwa z uprawami z tej samej rodziny.

Ochrona chemiczna

Pierwsze zabiegi chemiczne należy rozpocząć wraz z pojawieniem się pierwszych plam na liściach oraz ogonkach liściowych i kontynuować je aż do zbioru. Do ochrony chemicznej przed mączniakiem można wykorzystać preparat układowy Nimrod 250 EC (0,4 l/ha) zawierający bupirymat. Warto też uwzględnić preparaty azykstrobliurynowe działające kontaktowo i układowo, takie jak Amistar 250 SC (azoksystrobina w dawce 0,8 l/ha) oraz Signum 33 WG (0,75–1 kg), zawierający piraklostrobinę i boskalid, oraz Nativo 75 WG (tebukonazol i triflokstrobina) w dawce 0,3 kg/ha i Zato 50 WG (0,25 kg/ha) działający mezosystemicznie. Do ochrony plantacji zarówno marchwi, jak i pietruszki polecany jest także preparat Difo 250 EC zawierający difenokonazol do stosowania w dawce 0,5 l/ha. Preparat ten można używać zapobiegawczo lub po zauważeniu pierwszych objawów choroby, ale nie później niż 14 dni przed zbiorem (BBCH 20-89). Od fazy 10 liści do początku fazy, gdy korzenie zaczynają się poszerzać, można wykonać maksymalnie dwa zabiegi (BBCH 20-39). Difo 250 EC / Signum 33 WG / Nativo 75 WG / Zato 50 WG / Fosfiron Mg Nimrod 250 EC / Viflo Cal S

Wspomaganie ochrony

Jedną z możliwości wspomagania działań ochronnych plantacji przed chorobami charakteryzującymi się bardzo obfitym zarodnikowaniem jest stosowanie innowacyjnych metod ukierunkowanych na indukowanie naturalnej odporności roślin. W licznie przeprowadzonych badaniach naukowych stwierdzono, że wpływ nawozów na ograniczenie agrofagów związany jest z obecnością konkretnych składników mineralnych (Si, Ag, Cu i Zn) oraz kwasów karboksylowych, np. kwasu mrówkowego. Dlatego też zaleca się wybierać do nawożenia pierwiastki, które wspomagają naturalną odporność roślin, a jednocześnie wpływają w dużej mierze na budowę tkanek roślin, np. Mg, K, P, Ca. Występowanie szarej pleśni, czerni krzyżowych czy też mączniaka rzekomego oraz prawdziwego można ograniczyć poprzez wprowadzenie do programu nawożeniowo- -ochronnego środków ze srebrem koloidalnym. Taką możliwość daje zastosowanie nawozu Viflo Cal S oraz Viflo Cu-B. Nanocząsteczki zapewniają dodatkowo lepsze natlenienie komórek roślinnych, aktywizują procesy życiowe roślin, takie jak fotosynteza, oddychanie, pobieranie i transport w roślinie składników pokarmowych, oraz stymulują mechanizmy obronne roślin.

Fosforyny w ochronie przed chorobami grzybowymi

Kolejną grupą nawozów stymulujących mechanizmy obronne roślin są nawozy należące do rodzaju fosforynów. W przypadku chorób grzybowych marchwi i pietruszki, jak pokazała sytuacja w minionych sezonach, bardzo dobre efekty w ograniczaniu nasilenia się choroby oraz zatrzymaniu procesu chorobowego wykazały nawozy wspomagające ochronę oraz indukujące odporność roślin i pobudzające zarazem mechanizmy odpornościowe. Bardzo dobre efekty odnotowano przy użyciu Fosfironu Mg zawierającego aktywny fosforyn magnezu. Preparaty te działają jako silny środek odżywczy uzupełniający niedobory fosforu oraz magnezu. Zwiększają odporność roślin na niekorzystne warunki atmosferyczne i siedliskowe, stymulując przy tym mechanizmy obronne roślin. Dodatkowo aktywność fosforynu związana jest z budową samej cząsteczki – jest uboższa o jeden atom tlenu, co daje zwiększoną mobilność w roślinie i glebie. Fosforyny oddziałują fungistatycznie na patogen. Opóźniają wzrost komórki grzybowej oraz spowalniają tworzenie spor, co powoduje wydzielanie przez patogen metabolitów stresu (licznych związków chemicznych). Metabolity stresu są rozpoznawane przez roślinę, która wydziela zwiększone ilości przeciwciał oraz wzmacnia fizyczną strukturę błony i ściany komórkowej. Roślina reaguje wtedy akumulacją fitoaleksyn (ciał odpornościowych), co powoduje odpowiedź układu odpornościowego. Zainfekowane komórki są zmuszane do apoptozy (śmierć komórki w organizmie wielokomórkowym). Wprowadzenie tych nawozów niewątpliwie wspomaga ochronę, stymuluje aktywność procesów życiowych, a przede wszystkim aktywizuje mechanizmy obronne oraz poprawia zdrowotność roślin.

Karolina Felczak