Brunatna plamistość jest jedną z najbardziej szkodliwych i najistotniejszych chorób
typu plamistości liści odnotowywanych w uprawach zbóż jarych jak i ozimych. Jej znaczeniu w ujęciu ekonomicznym jest porównywane do septorioz, które występują corocznie.
Szkodliwość
Choroba występuje powszechnie na
pszenicy, pszenżycie, życie, a także trawach gazonowych i trawnikowych. Patogen ten poraża
głównie pszenicę zarówno jarą jak i ozimą. Epidemiczne wystąpienie choroby może spowodować
utratę plonu sięgającą rzędu 50%. Istotnym elementem szkodliwości związanym z występowaniem choroby jest gorsza jakość ziarna. Pierwsze objawy objawy można zaobserwować w okresie strzelania w źdźbło i liścia flagowego wczesną wiosną i jesienią. Sprawca choroby występuje w dwóch stadiach rozwojowych:
- Telemorficznym: Pyrenophora tritici-repentis
- Anamorficznym: Drechslera tritici-repentis
Objawy
Na liściach pierwszym symptomem porażenia są
czarne, drobne cętki. Powierzchnia tych plam stopniowo powiększa się i otaczają się one chlorotyczną obwódką tworząc charakterystyczny obraz zmian:
chlorotyczną strefę zewnętrzną oraz
nekrotyczną strefę wewnętrzną. Wraz z rozwojem choroby dochodzi do zlewania się plam i
tworzenia rozległych nekroz, a w konsekwencji do zamierania całej blaszki liściowej. Na porażonych źdźbłach pojawiają się osiowo
wydłużone nekrozy (brunatne kreski). Objawy porażenia kłosów obserwowane są w fazie dojrzałości mlecznej, obserwowane są
rozlane ciemne plamki bez zaznaczonych konturów. Kłosy porażone wcześniej bieleją i zamierają. Zainfekowane ziarniaki przybierają kolor różowy lub brązowy.
Rozwój choroby
Optymalne warunki do
dojrzewania zarodników workowych tworzących się w pseudotecjach, dokonujących infekcji pierwotnej na porażonych resztkach roślin to
temp. 15C i
wilgotność względna powyżej 97%. W czasie sezonu wegetacyjnego na porażonych tkankach roślin rozwija się stadium konidialne w warunkach
wilgotności powyżej 81% (zarodniki konidialne dokonują infekcji wtórnych). Jednym z czynników stymulujących uwolnienie zarodników jest nagły spadek wilgotności powietrza.
Profilaktyka
W zwalczaniu patogena w uprawie należy uwzględnić i zastosować kompleks zabiegów zmierzających do ograniczenia źródła infekcji pierwotnej:
- Staranne wykonywanie podorywki i orki
- Stosowanie właściwego płodozmianu
- Usuwanie porażonych roślin z plantacji
- Dobór odmian odpornych lub tolerancyjnych na porażenie przez patogena
Ochrona chemiczna
Zabiegi chemiczne należy wykonywać zapobiegawczo, a także w okresie wegetacji od fazy strzelania w źdźbło do fazy kłoszenia. Najbardziej efektywne preparaty chemiczne zwalczające tego patogena należą do
grupy triazoli i strobiluryn:
- Mondatak 450 EC w dawce 1l /ha
- Spekfree 430 EC w dawce 0,6l /ha