Na większości plantacji truskawek odmian tradycyjnych kończą się zbiory owoców. Po zbiorze owoców truskawek trzeba zdecydować, czy plantacja pozostanie na kolejny sezon, czy będzie zlikwidowana. Jeśli ma być eksploatowana w kolejnym roku, trzeba obecnie zaplanować i terminowo wykonać ważne prace agrotechniczne. Należą do nich: nawożenie, usuwanie rozłogów i chwastów oraz ochrona przed chorobami i szkodnikami, również koszenie liści. Jeżeli zaniedba się plantację latem i jesienią, kiedy rośliny rozrastają się i tworzą pąki kwiatowe na kolejny rok, to w efekcie będą niższe plony w następnym roku nawet wówczas, gdy wiosenne prace pielęgnacyjne będą prowadzone bez zarzutu. Producent pracuje obecnie na potencjał plonotwórczy plantacji w kolejnym sezonie.

Nawożenie po zbiorach truskawek

Zasadnicze nawożenie doglebowe plantacji dwuletnich i starszych powinno odbywać się po zbiorze owoców, najlepiej w ciągu dwóch tygodni po ich zakończeniu. Warunkiem niezbędnym jest odpowiednio uwilgotniona gleba. Jeśli jest sucho, lepiej poczekać z aplikacją nawozów na pierwsze po zbiorach opady deszczu.

Nawożenie azotowe

Nawożenie azotowe powinno być podane najpóźniej w drugiej połowie sierpnia (azot dostarczany zbyt późno mógłby zakłócić przygotowanie się roślin do spoczynku zimowego i efekcie wpłynąć na gorsze przezimowanie roślin). Według Metodyki Integrowanej ochrony truskawek potrzeby nawozowe truskawek w stosunku do azotu można oszacować na podstawie zawartości materii organicznej w glebie, weryfikując je zawsze z siłą wzrostu roślin (ewentualnie dodatkowo z zawartością N w liściach). Przy zawartości procentowej próchnicy w glebie na poziomie:

• 0,5-1,5% - polecane roczne dawki azotu powinny wynosić 40-50 kg/ha;
• 1,6-2,5% – 30-40 kg N/ha;
• 2,6-3,5% - 20-30 kg N/ha.

Na plantacjach owocujących azot powinien być podany właśnie po zakończeniu zbiorów, jedynie na glebach bardzo lekkich dzielimy te roczne dawki nawozu azotowego, wówczas 1/3 N stosujemy wiosną a 2/3 w okresie po zbiorach. Do nawożenia azotem można użyć nawozy saletrzane np. Saletrzak Duslo, Saletrzak 27 Standard, CAN (27%N), Salmag, saletrę wapniową - TROPICOTE, saletrę wapniową borowaną - Nitrabor, saletrę wapniową czeską, saletrę amonową - Pulan i Zaksan, saletra amonowa - ANVIL

Uzupełniaj wszystkie składniki pokarmowe

Na plantacjach intensywnych, nawadnianych, założonych na glebach lżejszych, po zebraniu wysokich plonów, nawożenie azotowe powinno być uzupełnione również o pozostałe składniki pokarmowe. Owocujące rośliny truskawek mogą pobrać z gleby w sezonie około 130-140 kg N/ha, 115-150 kg K/ha i 20-30 kg P/ha Bardzo dobre efekty daje zastosowanie nawozów wieloskładnikowych np. Rosafert 10-8-24-3 + mikroskładniki lub Rosafert 12-12-17-2+ mikroskładniki (dawki 150-300 kg w zależności od składu procentowego składników pokarmowych i zasobności gleby) czy Yara Mila Complex (dawka 200-300 kg/ha).

Rosahumus i Delsol na straży żyzności gleby

Dodatkowo po zbiorach owoców truskawek i skoszeniu liści polecamy wykonać, szczególnie na glebach lżejszych, opryskiwanie doglebowe mieszaniną Rosahumus 3kg/ha + Delsol 1l/ha. Rosahumus - to nawóz organiczno-mineralny do poprawy żyzności gleby, zawierający kwasy humusowe, potas i żelazo. W przypadku sadzenia nowej plantacji bardzo dobre efekty daje też moczenie korzeni w 1% roztworze Rosahumusu. Rosahumus jest całkowicie rozpuszczalny w wodzie. Ze względu na dużą pojemność wodną kwasów humusowych należy rozpuszczać go w odpowiedni sposób: wlać wodę do wiadra/beczki, wsypać nawóz, nie mieszając i odczekać kilka/kilkanaście godzin. Następnie zamieszać, wlać przez sito do opryskiwacza i wykonać opryskiwanie gleby. Delsol to z kolei nawóz opracowany we Francuskim Instytucie Badań Mikrobiologicznych. Zawiera 3% azotu, węgiel + „Co-formulator” stymulujący rozwój pożytecznych bakterii glebowych - Pseudomonas Putidia i Pseudomonas Fluorescens. Pożyteczne bakterie wpływają na wzmocnienie systemu korzeniowego i stymulują silny rozwój strefy włośnikowej, poprawiając pobieranie składników pokarmowych, kondycje roślin i ich zdrowotność. Ponadto bakterie te syntezują hormony roślinne, które wpływają na silny rozwój sytemu korzeniowego. Produktami syntezy tych bakterii są także cyjanowodór, kwas salicylowy oraz antybiotyk – fenazyna. Podwyższona koncentracja tych substancji w bezpośrednim sąsiedztwie strefy włośnikowej systemu korzeniowego chroni rośliny przed atakami grzybów chorobotwórczych. O przydatności nawozu świadczą wyniki doświadczenia polowego

Przędziorki w uprawie truskawki

Liczne populacje przędziorków obserwowano w tym sezonie na wielu plantacjach. Tam, gdzie wystąpiły, przekraczając progi zagrożenia, konieczne jest wykonanie zabiegu zwalczającego właśnie po zbiorach owoców. Na plantacjach silnie opanowanych przez szkodniki warto, tam, gdzie jest to możliwe, najpierw ściąć i usunąć z plantacji porażone liście – to bardzo ograniczy potencjał przędziorków i umożliwi efektywną walkę z nimi. Przędziorki nie wymagają zwalczania na wszystkich plantacjach i w każdym roku. Aby sprawdzić, czy przędziorki zagrażają roślinom, ważna jest dokładna lustracja plantacji po zbiorach Próg zagrożenia: 5 stadiów ruchomych na 1 listek liścia złożonego (4 próby po 50 wyrośniętych liści po 1 liściu z rośliny) Polecane insektycydy:

• Ortus 05 SC + zwilżacz Flipper,
• Envidor 240 SC 
• Vertigo 018 EC

Zwalczając przędziorki (w populacji latem występują zarówno jaja jak i formy ruchome – larwy i dorosłe) wskazane byłoby zastosowanie mieszaniny akarycydów: Ortus 05 SC lub Sanmite 20 WP + Envidor 240 SC. Vertigo 018 EC można zastosować solo, najlepiej na młode, odrastające po ścięciu liście. Ponieważ Ortus 05 SC i Envidor 240 SC można stosować tylko 1 x w sezonie, w sytuacji, gdy produkty te były wykorzystanie wczesniej w sezonie, polecamy obecnie Vertigo 018 EC. Zalecenia stosowania Vertigo 018 EC

• Zalecana dawka do jednorazowego stosowania: 0,5 - 0,75 l/ha.
• Liczba zabiegow: 1.

Roztocz truskawkowiec

Innym groźnym szkodnikiem, na którego należy zwrócić uwagę po zakończonych zbiorach jest roztocz truskawkowiec (szkodnik mniejszy od przędziorka, ukryty w najmłodszych, zwiniętych listkach). Ciało samicy jest owalne, długości 0,2-0,28 mm, błyszczące, białawe lub słomkowożółte, zimującej − ciemniejsze. Samiec osiąga długości 0,15-0,2 mm. Jajo jest owalne, błyszczące, o wymiarach 0,12 x 0,07 mm. Larwa − owalna, błyszcząca, biaława, długości do 0,2 mm. Rośliny zaatakowane przez roztocze są wyraźnie zahamowane we wzroście, liście mają drobne, często jaśniejsze od zdrowych i pomarszczone, na krótkich ogonkach. Przy licznym występowaniu szkodnika rośliny karłowacieją i wyraźnie różnią się od zdrowych. Ważnym terminem zwalczania roztocza truskawkowca jest właśnie okres po zbiorze owoców. Próg zagrożenia: 2-3 osobniki na 1 listek liścia złożonego Polecane insektycydy:

• Ortus 05 SC/Sanmite 20 WP + zwilżacz Flipper
• Vertigo 018 EC + zwilżacz Prolonger

Zwalczając roztocza należy wykonać 2 zabiegi co 7 dni, zaczynając bezpośrednio po zbiorach, przemiennie raz jednym, a powtórka akarycydem z innej grupy chemicznej. Ponieważ Ortus 05 SC i Envidor 240 SC można stosować tylko 1 x w sezonie, w sytuacji, gdy produkty te były wykorzystanie wcześniej w sezonie, polecamy obecnie Vertigo 018 EC. Zalecenia stosowania Vertigo 018 EC

• Maksymalna / zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 0,75 l/ha.
• Liczba zabiegow: 1 - 2
• Odstęp miedzy zabiegami: co najmniej 7 dni.
• Zalecana ilość wody: 750-900 l/ha

Tam, gdzie jest to możliwe wskazane jest skoszenie starych liści i usunięcie ich z plantacji - oprócz tego, że zmniejszy to presję przędziorków na plantacji to umożliwi także dotarcie cieczy użytkowej do najmłodszych liści, gdzie żeruje roztocz.

Technika zabiegów chemicznych

Opryskiwanie przy użyciu tradycyjnej belki polowej jest zupełnie chybione w przypadku zwalczania tego szkodnika. Skuteczny może być opryskiwacz drobnokroplisty, z dodatkowym strumieniem powietrza, który pozwoli na dobrą penetrację roślin.

Opuchlak rudonóg, truskawkowiec, chropawiec, lucernowiec

To chrząszcze z rodziny ryjkowcowatych. Na roślinach truskawek szkody powodują głównie larwy opuchlaków, które zjadają drobne korzenie. W przypadku opuchlaka rudonogiego zimują głównie larwy i pojedyncze chrząszcze w glebie, pod roślinami truskawek. Wiosną żerują na korzeniach roślin, zjadają drobne i uszkadzają grubsze z nich (obgryzają tkankę okrywającą większych korzeni, a nawet wygryzają jamy w najgrubszych korzeniach), osłabiają rośliny, powodując ich więdnięcie i zamieranie. W maju i na początku czerwca przy korzeniach zasiedlonych roślin znajduje się larwy a później także poczwarki i chrząszcze. Pod koniec czerwca pojawiają się chrząszcze, żerują na liściach i składają jaja w grupach, do gleby w pobliżu roślin. Samica może złożyć 150 do 600 jaj. W populacji są tylko samice, nie są zdolne do lotu, wędrują po powierzchni gleby i po roślinach. Aby ograniczyć skutki żerowania larw powinno się zwalczać chrząszcze, właśnie w okresie po zbiorach owoców (w PORS brak jest bowiem preparatów zarejestrowanych do walki z larwami w glebie). Należy sprawdzić, czy na roślinach czy pod nimi są chrząszcze i liście uszkodzone przez nie. Zwalczanie opuchlaków: Opryskuje się rośliny i glebę pod nimi zaraz po zbiorze i ewentualnie powtarza 1‑2 x co 14 dni: Mospilan 20 SP.

Ochrona przed chorobami - konieczna po zbiorach

Po zbiorze owoców nie należy zaprzestawać ochrony chemicznej przeciwko chorobom: szarej pleśni, białej plamistości truskawek, mączniakowi prawdziwemu, jeśli te wystąpiły na plantacji w bieżącym sezonie a pogoda latem będzie sprzyjała dalszemu ich rozwojowi. Koszenie liści i usuwanie ich z plantacji po zbiorze ograniczy potencjał chorób na dalszą część sezonu i na kolejny rok, a to umożliwi bądź rezygnację z zabiegów pestycydami lub ograniczenie ich ilości.

Szara pleśń

Preparaty tiuramowe: Pomarsol Forte 80 WG - 4kg/ha, Sadoplon 75 WP - 4kg/ha lub Thiram Granuflo 80 WG 4 kg/ha- zabiegi są konieczne na plantacjach nadmiernie zagęszczonych i w czasie utrzymującej się dłużej wilgotnej pogody.

Biała plamistości liści truskawki i mącznik prawdziwy truskawki

Preparaty zwalczające: Domark 100 EC dawka 0,6l/ha lub Zato 50 WG - 0,25 kg/ha i Nimrod 250 EC – dawka 1/ha (ten ostatni zalecany jest tylko na mączniaka) –w warunkach dużego nasilenia choroby zalecane są 1-2 zabiegi (konieczne jest zachowanie rotacji preparatów). Do jednoczesnego ograniczania chorób polecamy także biofungicyd Vaxiplant SL.

Vaxiplant SL

Jest to polisaharyd – laminaryna, dający roślinom odporność, skierowaną przeciwko różnym patogenom! Warunkiem skuteczności jest zapobiegawcze stosowanie preparatu. Po wykonaniu opryskiwania roślina skuteczniej broni się przed atakiem patogenów po około 2-ch dniach od zabiegu i ten stan odporności trwa 10-14 dni, dlatego zabieg trzeba powtarzać lub stosować przemiennie z fungicydami. Można wykonać do 7 zabiegów w sezonie.

Koszenie liści

Jest to zabieg fitosanitarny, ułatwiający utrzymanie roślin w lepszej zdrowotności, (bardzo dobre uzupełnienie ochrony chemicznej). Na plantacjach zdrowych i dobrze utrzymanych koszenie jest uzasadnione w przypadku bardzo silnego wzrostu roślin, przy okazji ułatwia aplikację herbicydów i usprawnia uprawę mechaniczną międzyrzędzi. Jeżeli podjęto decyzję o koszeniu – powinno być ono wykonane bezwzględnie najpóźniej dwa tygodnie po zakończeniu zbioru owoców. Koszenie liści truskawek po zbiorze owoców nie jest zabiegiem niezbędnym, a przynajmniej nie w każdym przypadku. Koszone rośliny powinny być w pełni wyrośnięte i dobrze rozkrzewione, po pierwszym roku pełnego owocowania (jeżeli plantacja była założona jesienią, koszenie liści jest możliwe dopiero w trzecim roku uprawy). Kosimy na wysokości 5-7 cm od gleby, uważając, aby przy tym nie uszkodzić wierzchołków koron. Jeżeli rośliny są zbyt młode, ponadto zdrowe, jeśli rosną słabo lub plantacja jest założona na bardzo lekkiej glebie (i nie ma możliwości nawadniania), koszenie liści nie powinno być wykonywane. Przy silnym uszkodzeniu roślin przez choroby i szkodniki konieczne jest usunięcie skoszonych liści z pola, np. wraz ze zużytą ściółką. Jeżeli liście koszono nie ze względów fitosanitarnych a z powodu np. zbyt silnego wzrostu roślin, wówczas liście można pozostawić na plantacji (po wyschnięciu dają się one łatwo rozdrobnić i wymieszać z glebą).

Zwalczanie chwastów

Zachwaszczenie oraz rozłogi truskawki rozwijające się latem wywierają niekorzystny wpływ na plonowanie truskawek w następnym sezonie. Od zbiorów do zakończenia wegetacji truskawek mają dość czasu, aby opanować plantację. Za potencjalny okres krytyczny (termin redukcji zachwaszczenia, którego niedotrzymanie prowadzi do nieodwracalnych i istotnych strat w plonowaniu roślin uprawnych) uważa się oprócz wiosny - do kwitnienia, również miesiące lipiec − sierpień. Obecnie na wielu plantacjach chwasty występują w bardzo zaawansowanej fazie rozwojowej, uniemożliwiającej ich chemiczne zwalczenie, należy więc zacząć od ich mechanicznego usunięcia z plantacji, którą możemy prowadzić do połowy sierpnia. Niestety systematycznie prowadzona uprawa gleby, szczególnie przy użyciu pielników aktywnych, prowadzi do degradacji gleby, dlatego liczbę zabiegów na glebach lekkich należy ograniczyć i uzupełniająco aplikować herbicydy Uzupełniające do uprawek mechanicznych stosowanie herbicydów O tym, jaki herbicyd wybierze producent powinien decydować skład gatunkowy zbiorowiska chwastów, występujący wcześniej na danym polu, a wówczas bardzo pomocna może być tabela wrażliwości chwastów na herbicydy (zamieszczona w „Programie ochrony roślin sadowniczych”). Koszenie liści odsłania glebę i jest czynnikiem sprzyjającym wzrostowi chwastów, a z drugiej strony po skoszeniu liści ułatwiona jest aplikacja herbicydu w pobliżu rośliny. Przed lub wkrótce po wschodach chwastów polecane są herbicydy pobierane przez liście i korzenie: Goltix Compact 90 WG Preparat pobierany jest nie tylko przez korzenie, ale również liście chwastów (zwalcza wiele jednorocznych gatunków chwastów dwuliściennych i niektóre jednoliścienne). Aplikację przeprowadza się tuż przed wschodami lub na wschodzące chwasty w fazie liścienie-2-3 liście właściwe. Dawki: 3 l/ha lub dwukrotnie po 0,6-0,8 l/ha niezależnie od wieku plantacji. Niestety herbicydy te nie są polecane na plantacje odmian Elsanta i Kent oraz odmiany z ich udziałem np. Elkat. Chwasty wrażliwe np. gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, przytulia czepna, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa.. Z kolei po wschodach chwastów poleca się: Beetup Trio/Saherb180 Pobierane przez liście i korzenie chwastów( zwalczają roczne chwasty dwuliścienne i niektóre jednoliścienne). Pierwszy zabieg najlepiej jest wykonać na kiełkujące chwasty -w fazie liścieni. Optymalna temperatura wymagana przy opryskiwaniu wynosi 12-20 C. Polecane są dawki dzielone 3 x po 1,5 l/ha– bezpośrednio po wschodach chwastów i kolejne po 7-14 dniach, zarówno na plantacjach nowo założonych jak i starszych; inny wariant to dwukrotna aplikacja 2 x 2,0 l/ha – tylko na plantacjach 1 rocznych i starszych. Odmiany wrażliwe to Albion, Capitola, Darselect, Marmolada, Onebor, Dana czy Mara des Bois, a średnio wrażliwe to: Elsanta, Kent, Melody. Chwasty wrażliwe: fiołek polny, tasznik pospolity, tobołki polne, przetacznik perski, przytulia czepna, gwiazdnica pospolita. Graminicydy na chwasty jednoliścienne to herbicydy dolistne o działaniu układowym. Optymalna faza rozwojowa chwastów, dająca gwarancje dobrej skuteczności działania to: dla chwastów prosowatych 2 liście – krzewienie się, z kolei dla perzu – stadium 4-6 liści (około 15 cm wysokości). Agil S 100 EC - dawki na plantacjach owocujących 0,5 - 1,5/ha lub dawki dzielone: 2x0,6 l/ha (co 10 – 14 dni), Selekt Super 120 EC - dawka 0,8l/ha na chwasty prosowate - do 2,0 l/ha- na perz, stosujemy 1 x w sezonie, najlepiej w fazie 2-5 liści, Targa Super 05 EC/Pilot 10 EC - dawka 1,0-2,0/ha, Fusilade Forte 150 EC dawki od 0,75 do 2,5/ha Pełny efekt uwidacznia się po około 2-3 tygodniach, w zależności od przebiegu pogody. Lepszemu działaniu tych herbicydów sprzyjaja ciepła pogoda i wilgotna gleba. Jako preparaty selektywne dla truskawki – mogą być stosowane bez osłon. Herbicydy doglebowe - Najlepszym terminem opryskiwania środkami doglebowymi (o działaniu następczym) jest okres chłodów, oprócz wiosny warto je zostawić na czas jesieni i niskich temperatur, kiedy aplikacja herbicydów dolistnych będzie już utrudniona lub niemożliwa.

Niszczenie rozłogów truskawek

Niszczenie rozłogów jest zabiegiem który na plantacji towarowej powinien być wykonywany co najmniej dwukrotnie w sezonie. Rozłogi są bowiem bardzo niepożądane, gdyż konkurują z roślinami matecznymi o wodę, składniki pokarmowe i światło, podobnie jak chwasty. Pogarszają też warunki fitosanitarne, w konsekwencji może to być powodem słabszego plonowania truskawek. Pierwszy raz należy je niszczyć po zakończonych zbiorach owoców (na początku lipca lub w połowie tego miesiąca), a drugi – na początku września. Rozłogi można niszczyć zarówno mechanicznie, jak i chemicznie. Chemiczne zwalczanie - Basta 150 SL (glufosynat amonowy) to nieselektywny herbicydem kontaktowy, dolistny o działaniu wgłębnym, powinien być stosowany z osłonami. Dawka (niezależnie od wieku plantacji) 4l/ha lub 3,2-4,0 l/ha jeśli z dodatkiem siarczan amonu 10 kg/ha/400 l wody

Nawadnianie plantacji truskawki po zbiorach

Truskawka należy do najpłycej korzeniących się roślin sadowniczych. Długo utrzymująca się susza w tym okresie oznacza niedożywienie roślin i ograniczenie ich wzrostu wegetatywnego. Rośliny truskawki wymagają wody dostępnej w glebie w czasie całego okresu wegetacji, ale wyraźnie wyższe zapotrzebowanie na wodę wykazują w okresie wzrostu zawiązków i dojrzewania owoców i obecnie w okresie wegetatywnego rozrastania się roślin i zawiązywania pąków kwiatowych na wierzchołkach koron - na następny rok. Nawadnianie w tym okresie, jeśli jest sucho i jeśli jest to możliwe, to bardzo ważny i konieczny zabieg pielęgnacyjny. Jednorazowa dawka polewowa w systemie deszczownianym powinna wynosić około 25 l wody/1 m2. Barbara Błaszczyńska Doradca Sadowniczy Agrosimex