Objawy septoriozy paskowanej na liściach pszenicy
Objawy septoriozy paskowanej liści rolnicy niejednokrotnie mylili z uszkodzeniami po pestycydach lub nawozach, ponieważ pojawienie się większej ilości pożółkłych liści często miało miejsce po zabiegach fungicydowych. A to właśnie te środki zwalczyły niedostrzegalną septoriozę, ale uwidoczniły także szkody, jakie choroba wyrządziła, zwłaszcza na starszych liściach. Okres utajonego rozwoju septoriozy paskowanej liści to nawet 30 dni od infekcji. W tym czasie nie widać objawów, ale tkanki roślin są sukcesywnie niszczone przez grzyba Zymoseptoria tritici.
Poza septoriozą problemem okazywał się mączniak prawdziwy zbóż i traw. Wprawdzie występował on lokalnie, ale za to w niesamowitym nasileniu. Choroba blokowała rozwój ozimych jęczmieni, pszenic i pszenżyt. Do korowodu patogenów atakujących zboża jesienią 2023 roku dołączyły rdze i plamistości liści (np. siatkowa w jęczmieniu).
Jak chronić zboża ozime przed chorobami jesienią?
Powyższa lista chorób, z którymi przyszło się zmagać rolnikom w uprawach zbóż ozimych w sezonie 2023, jasno pokazuje, że dotychczasowe strategie ochrony – przy zmieniającym się klimacie i wczesnych zasiewach – nie zapewniają już wystarczającej skuteczności. Dlatego ochronę trzeba zacząć od dobrego zabezpieczenia ziarna poprzez użycie wysokiej jakości zapraw. Należy stosować środki zawierające substancje aktywne, które nie są wykorzystywane w ochronie nalistnej, takie jak Sedextra 25 FS z fludioksonilem. Działają one lepiej i nie niosą ryzyka uodpornień patogenów. Jeszcze korzystniej jest, kiedy w składzie środka są dwie substancje o różnych mechanizmach działania, tak jak w przypadku zaprawy Sedextra Power, która zawiera fludioksonil i sedaksan – doskonałą substancję z grupy karboksamidów (SDHI).
Jak przygotować się do zabiegu T0, w którym zwalczamy jesienne choroby zbóż ozimych?
Zabezpieczenie w postaci zapraw nasiennych, mimo że konieczne dla zdrowotności siewek, może powstrzymać choroby tylko we wczesnych fazach rozwojowych roślin. Kiedy jesień się wydłuża, a jeśli jeszcze towarzyszą temu dość wysokie temperatury i duża ilość opadów, wówczas nawet najlepsze zaprawy nie są w stanie zatrzymać presji patogenów grzybowych. Dlatego, siejąc wcześnie zboża, trzeba zakładać konieczność wykonania jesiennego zabiegu fungicydowego T0 i być na niego przygotowanym.
Na rynku nie ma preparatów zarejestrowanych w zbożach jako jesienne. Można natomiast wybrać odpowiednie środki, kierując się rejestracyjnymi wskazaniami do stosowania ich we wczesnych fazach rozwojowych zbóż ozimych oraz charakterystyką działania w niższych temperaturach. Takim fungicydem jest choćby Comet 200 EC, zawierający piraklostrobinę, który ma rejestrację od BBCH 25, czyli widocznych 5 rozkrzewień. Pozwoli on na zwalczenie takich chorób, jak: rdza brunatna, rdza żółta zbóż, brunatna plamistość liści, septorioza paskowana liści w pszenicy, rdza jęczmienia, rynchosporioza zbóż, plamistość siatkowa jęczmienia w jęczmieniu, rdza brunatna, rynchosporioza zbóż w życie ozimym oraz rdza brunatna w pszenżycie ozimym. Przy małych roślinach, we wczesnych fazach rozwojowych, można pokusić się o niską dawkę, a co za tym idzie – nie będzie to drogi zabieg.
Siarka i miedź w zwalczaniu jesiennych chorób zbóż ozimych
Rozwiązaniem stanowiącym wsparcie w ochronie zbóż ozimych przed chorobami jest stosowanie produktów opartych na siarce i miedzi.
Alaska S+Cu jest nawozem, który nie tylko dostarczy uprawie mikroskładników, ale również zadziała fungistatycznie, co pomoże ograniczyć nasilenie takich chorób, jak mączniak prawdziwy, septorioza, plamistość siatkowa i rynchosporioza. Rekomendowana dawka to 6–8 l/ha, jednak jesienią, kiedy rośliny są małe, Alaska skuteczna będzie już w ilości 2–4 l/ha.
Warto posłużyć się też związkami miedzi, które wykazują działanie systemiczne.
ASX Miedź systemiczna to nawóz, którego zadaniem jest szybkie wniknięcie do tkanek rośliny (w przeciwieństwie do standardowych preparatów miedziowych, działających tylko kontaktowo na powierzchni rośliny). Pozwala na to pełne skompleksowanie zawartej w nim miedzi kwasem glukonowym. ASX Miedź systemiczna zlikwiduje niedobory miedzi oraz zaindukuje reakcję odpornościową roślin na patogeny grzybowe.
Pamiętaj o zwalczaniu mszyc
Kiedy mowa o ochronie przed jesiennymi chorobami zbóż ozimych, nie sposób pominąć kwestię… szkodników. A to dlatego, że są one wektorami wirusów. Przenoszona przez mszyce żółta karłowatość jęczmienia niszczy całe plantacje tego gatunku. A coraz częściej obserwuje się ją również w uprawach pszenicy, gdzie hamuje wzrost roślin i doprowadza do znacznego zmniejszenia plonu. Niestety, nie ma środków z rejestracją przeciwko tej chorobie i jedynym rozwiązaniem jest wyeliminowanie mszyc jesienią poprzez monitoring i stosowanie odpowiednich insektycydów.
