Wapnowanie i utrzymanie odpowiedniego pH jest konieczne w celu zapewnienia aktywności biologicznej podłoża i dobrej przyswajalności składników pokarmowych dla roślin. Bakterie wiążące azot z powietrza w środowisku kwaśnym stają się mniej aktywne. Kwas fosforowy (fosforan żelazawy i glinowy) jest związkiem trudno dostępnym, lecz pod wpływem wapnia przechodzi w łatwo dostępne formy fosforanu wapniowego. Czemu jeszcze służy wapnowanie? Kiedy i czym je wykonać?
Mirosław Błasiak
Dobrze dobrana ilość wapnia wpływa na przyswajalność magnezu, potasu i siarki. Zakwaszenie gleby, które zawsze występuje wraz ze wzrostem stężenia jonów glinu i jego aktywnością, jest czynnikiem ograniczającym plonowanie roślin. Zbytnie uwalnianie się toksycznego glinu skutkuje redukcją systemu korzeniowego, przez który rośliny pobierają składniki mineralne. Efektem jest znaczne obniżenie się jakości i ilości plonu. Całkowite wyeliminowanie procesu zakwaszenia nie jest możliwe, ale systematyczne aplikowanie nawozów wapniowych w uprawach i dbanie o odpowiedni poziom pH gleby pozwoli osiągnąć wymierne korzyści dla kondycji upraw i kieszeni. Wapnowanie ma istotny wpływ m.in. na:
- poprawę jędrności owoców i ich ogólnych walorów estetycznych,
- wydłużenie czasu przechowywania owoców i zmniejszenie ubytków powstałych w czasie przechowywania,
- ograniczenie pękania owoców pestkowych,
- wydłużenie czasu ekspozycji owoców,
- eliminację chorób roślin związanych z niedoborem wapnia,
- zwiększenie efektywności i skuteczności działania innych nawozów mineralnych,
- prawidłowy rozwój i podniesienie plonów uprawianych roślin.
Zakwaszenie gleb w Polsce
Ponad 90% gleb w Polsce powstało z kwaśnych skał. 50% polskich gleb stanowią gleby kwaśne i bardzo kwaśne, wymagające regularnego wapnowania. Procesowi zakwaszania sprzyjają:- warunki klimatyczne (wymywanie wapnia),
- nawożenie mineralne,
- stosowanie środków ochrony roślin (herbicydy),
- pobieranie Ca przez rośliny i wynoszenie z plonem.
- degradacja struktury gleby, niekorzystne stosunki wodno-powietrzne w glebie,
- ograniczony rozwój mikroorganizmów glebowych,
- wzrost koncentracji toksycznego glinu – ujawnia się już przy pH 5,8, natomiast gwałtownie wzrasta poniżej pH 4,7,
- zmniejszenie przyswajalności składników pokarmowych.
Kiedy i czym wapnować sad?
Potrzebę wapnowania zawsze należy określić na podstawie analizy chemicznej gleby, jej typu oraz preferencji roślin sadowniczych. Dla upraw sadowniczych minimalny poziom wapnia przyswajalnego powinien wynosić 1000 mg/l gleby. Zróżnicowanie wyników jest olbrzymie, ponieważ gleby w dobrej kulturze, regularnie uzupełniane w wapń, wskazują 1000–2000 mg Ca/l. Jednak dominują te, w których jest go tylko 150–500 mg/l. Pobierając glebę do badań, nie należy mieszać tej z murawy z pochodzącą z pasa herbicydowego, ponieważ w przypadku tej drugiej pH jest znacznie niższe i może dojść do zakłamania wyników analiz. Wapnowanie najlepiej przeprowadzić jesienią, kiedy gleba nie jest jeszcze zamarznięta. Nawozy wapniowe można wysiewać również wczesną wiosną. Należy jednak pamiętać, żeby nie łączyć ich z nawożeniem fosforowym ani azotowym w formie amonowej. Wapna nie wysiewa się na obornik i gnojowicę. Przerwa między ich stosowaniem powinna wynosić min. 3 tygodnie. Do wapnowania w okresie wczesnowiosennym szczególnie polecane są szybko działające produkty w postaci kredy – Czarna Kreda i Wapniak Kornicki. Czarna Kreda to produkt bazujący na pokładach kredy jeziornej typu 07a. Jest to młoda, a tym samym najbardziej miękka forma węglanu wapnia. Zawiera znaczną ilość występującej w niej naturalnie materii organicznej pochodzenia roślinnego, będącej na różnym etapie humifikacji i innych procesów próchnicotwórczych. Poziom substancji organicznej wynosi mniej więcej 7,5% i jest systematycznie monitorowany przez producenta. Produkt stanowi połączenie trzech pojedynczych składników: kredy, kwasów organicznych i węgla organicznego. Czarna Kreda właściwości:- poprawia żyzność gleb,
- stabilizuje odczyn gleby,
- poprawia strukturę i zwiększa zwięzłość gleb,
- korzystnie wpływa na pojemność wodną,
- oddziałuje na pojemność sorpcyjną gleby i kształtowanie się zasobności podłoża w składniki pokarmowe dla roślin,
- stymuluje namnażanie się pożytecznych mikroorganizmów glebowych.
- szybkie i skuteczne odkwaszanie gleby dzięki najwyższej możliwej rozpuszczalności (95%),
- efekt wapnowania widoczny w pierwszym roku po zastosowaniu – znaczący przyrost plonów,
- poprawa efektywności wykorzystania nawozów mineralnych,
- polepszenie właściwości fizycznych gleb poprzez zwiększenie struktury gruzełkowatej,
- możliwość precyzyjnego dozowania i łatwego wysiewu dzięki granulowanej postaci.
