Ze względu, że rzepak w zmianowaniu w zdecydowanej większości przypadków jest uprawiany po zbożach ozimych lub jarych naturalnym jest, że samosiewy tych roślin będą stanowić problem w roślinie następczej.
Dlaczego należy zwalczać samosiewy zbóż w uprawie rzepaku?
Samosiewy zbóż stanowią przede wszystkim konkurencję dla młodych roślin rzepaku w początkowych okresach rozwoju. Ich szkodliwość polega głównie na konkurencji o światło, składniki pokarmowe i wodę. Ale z takich mniej oczywistych powodów występowanie roślin jednoliściennych takich jak samosiewy zbóż czy perzu może powodować gorsze przezimowanie poprzez wydłużenie szyjki korzeniowej i tym samym stożka wzrostu w procesie konkurencji o światło. Kolejnym negatywnym aspektem występowania chwastów trawiastych jest większa presja ze strony patogenów chorobotwórczych. Czasami panuje przekonanie, że samosiewy zbóż jarych nie wymagają zwalczania, gdyż zostaną wymrożone przez niskie temperatury. Jednak w mojej opinii szczególnie, ze względu na panujące warunki atmosferyczne i długość okresów jesiennych w ostatnich latach samosiewy zbóż jarych trzeba obligatoryjnie zwalczać. Mają one dostatecznie dużo, bo aż nawet około trzy miesiące czasu, aby stanowić konkurencję dla rzepaku. Presja chwastów trawiastych zależna jest także od systemu uprawy rzepaku. Uprawa rzepaku w technologiach uproszczonej i pasowej nabierają coraz większej popularności. Wspomniane wcześniej systemy są tymi, w których samosiewy zbóż stanowią największą konkurencję. Wynika to z płytkiego lub ograniczonego wymieszania profilu glebowego i dobrych warunków do wschodów, które często następują falowo. W tych systemach oprysk przeciwko samosiewom zbóż często trzeba powtarzać. W tradycyjnym systemie płużnym poprzez głębokie odwrócenie gleby większość ziarniaków odkładana jest na dużą głębokość i tylko część przykryta płycej może wschodzić i następuje to później co znacząco zmniejsza liczebność i presję tej grupy roślin w uprawie orkowej. Warto także dodać, że jeśli chodzi o gatunki to ze względu na tempo wzrostu największe zagrożenie stanowią samosiewy jęczmienia ozimego i jarego oraz żyta.
Występowanie samosiewów zbóż w uprawie rzepaku może pogorszyć kondycję roślin przed zimą.
Jak zwalczyć samosiewy zbóż w rzepaku?
Zwalczanie samosiewów zbóż i innych chwastów jednoliściennych jest prostym zabiegiem w którym wykorzystujemy graminicydy czyli substancje aktywne zwalczające chwasty z grupy traw i selektywnych dla roślin dwuliściennych. Najpopularniejsze to zdecydowanie chizalofop-p-etylu z bardzo liczną grupą produktów opartych na tej substancji aktywnej, ale także propachizafop czy kletodym.
Aby skuteczność zabiegu była dobra należy oprysk wykonać w odpowiednim czasie. Samosiewy powinny mieć wykształcone kilka liści, ale być w fazie przed krzewieniem gdyż wtedy są najbardziej wrażliwe. Do zwalczania perzu odpowiedni moment to wielkość roślin na poziomie 15-20 cm i 4-6 liści. Aby nie uszkodzić rzepaku powinien on znajdować się w fazie co najmniej BBCH 12 czyli dwóch liści. Przechodząc do charakterystyki przykładowych produktów zawierających wyżej wymienione substancje aktywne z rejestracją do stosowania w rzepaku w pierwszej kolejności omówimy Zamzar. Środek ten zawiera 50 g/l chizalofopu-p-etylu i zgodnie z etykietą stosujemy go w ilościach 0,4-2,5l/ha. Do zwalczania samosiewów wystarczy 0,8-1,0 l/ha natomiast do zwalczania perzu trzeba zaaplikować 2,0-2,5 l/ha. Efekty działania będą widoczne po 2-3 tygodniach. Ready to produkt zawierający w swoim składzie 100 g/l propachizafopu i jest zarejestrowany w dawce 0,5-0,7 l/ha do zwalczania chwastów rocznych i samosiewów zbóż. Jest to produkt o szybkim działaniu, bo efekty widać już po około 3 dniach od aplikacji. Select Super 120 EC oraz Camwin 120 EC to analogiczne produkty zawierające po 120 g/l kletodymu. Jest to substancja z szerszym spektrum zwalczanych gatunków niż wymienione w etykiecie jak włośnice, stokłosy czy wiechlina roczna. Do zwalczania samosiewów rejestracyjna dawka to 0,8 l/ha. Bardzo istotnym elementem w stosowaniu graminicydów poprawiającym skuteczność jest dodatek adiuwantu olejowego. Amigo to produkt wysokiej jakości poprawiający pokrycie roślin i wchłanianie substancji aktywnej do tkanek roślinnych zapewniając wysoką skuteczność mieszaniny, stosujemy go w dawce 1,0 l/ha. Koniecznie trzeba mieć świadomość, aby nie łączyć w jednym zabiegu produktów do zwalczania chwastów dwuliściennych z graminicydami, bo taka mieszanina jest obarczona dużym ryzykiem wystąpienia fitotoksyczności na roślinach rzepaku. Opryski wspomnianymi grupami produktów powinny być oddalona od siebie o kilka dni.