Czym jest fertygacja?
Fertygacja to metoda łącząca nawadnianie i nawożenie (aplikację składników pokarmowych) upraw. Pozwala dostarczać roślinom precyzyjne dawki nawozów bezpośrednio do systemu korzeniowego wraz z odpowiednią ilością wody. Pożywka rozpuszczona w wodzie jest dostępna dla roślin już po chwili od uruchomienia systemu nawadniającego, eliminując konieczność oczekiwania na rozpuszczenie nawozów, jak ma to miejsce w przypadku preparatów posypowych.
Precyzyjne nawożenie wpływa zarówno na jakość plonów, jak i rentowność uprawy, pozwalając oszczędnie gospodarować nawozami. Jest to istotne, ponieważ zarówno niedobór, jak i nadmiar składników pokarmowych mogą negatywnie wpływać na wzrost i kondycję roślin.
Kluczowe etapy fertygacji
Aby fertygacja była skuteczna, konieczne jest przestrzeganie trzech podstawowych etapów:
Rozpuszczenie nawozu w wodzie.
Dostarczenie składników odżywczych zgodnie z określonymi porcjami dawkowania. (Za ten etap odpowiadają urządzenia fertygacyjne.)
Dostarczenie dokładnej ilości pożywki do strefy korzeniowej. (Realizowane przez system nawadniający, np. taśmy, linie kroplujące, mikrozraszacze, kroplowniki.)
Przegląd urządzeń do fertygacji
Wybór urządzeń do fertygacji zależy od kilku czynników, m.in.:
wymagań plantacji,
precyzji działania,
stopnia automatyzacji procesu,
możliwości adaptacji do istniejącej instalacji,
budżetu inwestycji.
Na rynku dostępnych jest wiele urządzeń do fertygacji, różniących się sposobem działania i stopniem zaawansowania technologicznego.
Inżektor (zwężka Venturiego)
Inżektor wykorzystuje ciśnienie w instalacji nawadniającej do stworzenia siły ssącej, dzięki różnicy ciśnień między wlotem a wylotem. Powstające podciśnienie zasysa przygotowaną wcześniej pożywkę do układu. Jest to proste i niezawodne rozwiązanie, niewymagające zasilania elektrycznego, a także stosunkowo tanie. Inżektor można łatwo podłączyć do istniejącego układu nawadniającego, jeśli instalacja ma odpowiednie ciśnienie.
Pompy dozujące
Pompy dozujące zyskują coraz większą popularność ze względu na prostą adaptację do istniejących systemów nawodnienia. Nie wymagają dodatkowego ciśnienia w instalacji. Działają w dwóch fazach:
Zassanie – dolny zawór zwrotny otwiera się i nawóz jest zasysany do głowicy.
Wtłoczenie – dolny zawór zwrotny zamyka się, otwiera się zawór tłoczny i pożywka jest wstrzykiwana do instalacji.
Zaletą pomp membranowych jest precyzyjna regulacja dawkowania nawozów w zakresie od 2 do 100%. Można je dodatkowo zintegrować z systemem automatyki, wyposażając w panel sterujący i sondę EC, co umożliwia automatyczne dostosowanie dawkowania pożywki.
Pompy proporcjonalne
Pompy proporcjonalne aplikują nawozy w stałych proporcjach do przepływającej wody, co zapewnia stabilne warunki wzrostu roślin. Urządzenia te sprawdzają się szczególnie:
w miejscach bez dostępu do instalacji elektrycznej,
na plantacjach o dużych różnicach przepływów między kwaterami.
Do ich optymalnej pracy konieczna jest różnica ciśnień na poziomie 15–30%, w zależności od wymaganej szybkości wtrysku.
Mikser nawozowy
Mikser nawozowy to najbardziej zaawansowane urządzenie do fertygacji, łączące funkcje wstrzykiwania pożywki i zarządzania całym systemem nawadniania. Steruje elektrozaworami i dozuje nawozy na podstawie odczytu parametrów EC i pH. Proces jest w pełni zautomatyzowany, a urządzenie pozwala na jednoczesne podawanie kilku różnych pożywek i kwasu. Można je dostosować do indywidualnych potrzeb, uwzględniając liczbę kanałów dozujących i wielkość plantacji.
Sprawne działanie urządzeń do fertygacji
Aby urządzenia do fertygacji działały efektywnie, należy stosować je zgodnie z zaleceniami producenta. Przekraczanie parametrów technicznych, takich jak maksymalna długość linii kroplujących, może prowadzić do nierównomiernego nawożenia – nadmiernej aplikacji nawozów na początku instalacji i niedoboru na końcach linii.
Prawidłowo prowadzona fertygacja to oszczędność nawozów, wody i czasu pracy, a jednocześnie poprawa jakości i wielkości plonów.
