W przypadku chorób typu plamistości liści truskawek możemy wyróżnić dwie główne grupy chorób. Jest to
plamistość liści i
zaraza liści. Te dwa typy objawów powodowane przez sprawców chorób często występujących na tych samych plantacjach, a nawet na tych samych roślinach, dodatkowo ich objawy na liściach są bardzo do siebie podobne. Przy sprzyjających warunkach pogodowych powodują znaczące szkody, ponieważ szkodliwość patogenów liściowych polega przede wszystkim na znacznym ograniczeniu powierzchni blaszki liściowej, a to wiąże się z obniżeniem wydajności procesu transpiracji, oddychania oraz fotosyntezy. Dowiedz się jak zabezpieczyć plantację truskawki przed chorobami typu plamistości.
Plamistość liści
Typową chorobą w tej grupie jest
biała plamistość liści powodowana przez grzyb
Mycosphaerella fragariae. Grzyb ten może infekować liście, owoce i rozłogi, działki kielicha, szypułki. Objawami choroby są małe, okrągłe regularne plamy na nadziemnych częściach rośliny. Plamy rozwijają się na górnej powierzchni liścia. Początkowo są brunatne, drobne i okrągłe. W miarę rozwoju choroby powiększają się, stają się owalne, jasnoszare z brunatnoczerwoną obwódką. Przy silnym porażeniu plamy łączą się i obejmują coraz większą powierzchnię liścia. Prowadzi to często do zamierania jego części lub nawet całych liści. Optymalne warunki dla rozwoju patogena to temp. 15-25 ̊C oraz średnia wilgotność powietrza. Do głównych działań zapobiegawczych, bądź też ograniczających zalicza się uprawę odmian mało podatnych: Dukat, Marmoalda, Selva, Elkat, Darselect. Przy dużym nasileniu choroby należy wykonać 1-2 zabiegi po zbiorze owoców lub wiosną, po pojawieniu się pierwszych objawów oraz w czasie kwitnienia. Na plantacjach matecznych zalecane jest
zwalczanie chemiczne podczas całego sezonu wegetacyjnego. Właściwa ochrona szczególnie odmian podatnych jest istotna, ponieważ niewielkie porażenie może doprowadzić do masowego rozprzestrzenienia się choroby i tym samym ogromnych strat. Ważne jest, żeby w stosowaniu preparatów chemicznych była wprowadzana przemienność, by zapobiec zjawisku odporności patogena.
Przed kwitnieniem należy zastosować m.in.:
Luna Sensation 500SC (0,8l/ha),
Scorpion 325SC (1l/ha),
Vaxiplant SL (1l/ha),
Zato 50 WG (0,25kg/ha).
W okresie
kwitnienia i owocowania do zwalczania sprawcy choroby polecany jest preparat
Domark 100EC (0,6 l/ha),
Luna Sensation 500SC (0,8l/ha),
Scorpion 325SC (1l/ha),
Vaxiplant SL (1l/ha),
Zato 50 WG (0,25kg/ha),
Nimrod 250EC (1,5-2,5 l/ha),
Signum 33 WG (1,8 kg/ha). Większość zabiegów wykonywanych w celu zwalczania lub ograniczenia szarej pleśni również ogranicza występowanie białej plamistości liści truskawek.
Bakteryjna kanciasta plamistość liści
Bakteryjna kanciasta plamistość liści truskawki powodowana przez bakterię
Xanthomonas fragariae. Objawy bakteriozy na liściach truskawki to małe, nieregularne plamy sprawiające wrażenie uwodnionych. Plamy te mogą powiększać się i zlewać na górnej stronie liścia obserwowane jako kanciaste czerwonobrunatne, błyszczące z powodu występowania na nich śluzu bakteryjnego w czasie wilgotnej pogody. Dodatkowo też choroba może powodować zamieranie kwiatów i owoców. Systemicznie porażone rośliny szybko tracą turgor i zamierają. Choroba ta powoduje znaczne straty w sezonie o bardzo dużych opadach oraz na plantacjach, które nawadniane są za pomocą deszczowni. Niestety wszystkie uprawiane odmiany truskawki są bardzo podatne na porażenie przez bakteryjną kanciastą plamistość liści truskawki. Nie ma na choroby bakteryjne w truskawce zarejestrowanych ś.o.r. jedną z najbardziej skutecznych metod ochrony jest stosowanie preparatów indukujących odporność roślin. Tak też działają produkty zawierające fosfirony
Phos 60, ale też preparaty zawierające pierwiastki zamknięte w nanocząsteczkach
Viflo Cal S i Viflo Cu-B
Czerwona plamistość liści truskawki
Sprawcą tej choroby jest grzyb
Diplocarpon earliana, jego wystąpieniu sprzyjają przede wszystkim warunki pogodowe temperatura 20-25 ̊C oraz wysoka wilgotność (opady, deszczowanie). Choroba ta jest bardziej szkodliwa niż biała plamistość liści truskawki. Często prowadzi do silnego uszkodzenia liści, zahamowania ich wzrostu, a także masowego zamierania (przed zbiorami lub także w trakcie), co przyczynia się do zmniejszenia plonów i pogorszenia jakości owoców. Objawy choroby występują głównie na liściach, ale też rozłogach i innych naziemnych organach truskawki. Na blaszce liściowej pojawiają się liczne, drobne plamki, nieregularne karminowoczerwone o średnicy 1-5 mm. Plamki te częściej obserwuje się na starszych, dobrze rozwiniętych, zewnętrznych liściach, które z czasem czerwienieją i zamierają. Przy bardzo dużej presji patogena i silnych infekcjach plamy mogą się łączyć, tworząc duże czerwonobrunatne nekrozy. Wystąpienie objawów na innych częściach rośliny często powoduje ich zasychanie i zahamowanie wzrostu, co znacznie obniża kondycję roślin. Do głównych działań zapobiegawczych bądź też ograniczających tego patogena zalicza się uprawę odmian odpornych: Elkat, Senga Sengana oraz metody agrotechniczne (wygrabianie liści). W przypadku metody chemicznej stwierdzono, że niektóre fungicydy stosowane do zwalczania szarej pleśni ograniczają także nasilenie czerwonej plamistości liści truskawki. Obecnie do ochrony zapobiegawczej polecany jest preparat
Vaxiplant SL (1l/ha). Ważną rolę we wspomaganiu ochrony przed sprawcą tej choroby pełnią również nawozy uruchamiające mechanizmy odpornościowe do których zaliczamy:
Phos 60 (1,5 l/ha),
Viflo Cal S ( 3l/ha).
Zaraza liści
Młode krzewinki truskawki są podatne na ten rodzaj choroby plamistości liści powodowanej przez grzyb
Phomopsis obscurans. Choroba może znacznie osłabić także starsze liście, zwłaszcza w przypadku wieloletnich nasadzeń, powodując zmniejszenie plonów w roku następnym. W produkcji szkółkarskiej, mogą wystąpić nawet defoliacja liści, a uzyskiwane sadzonki z roślin matecznych mogą więdnąć i zamierać. Typowe symptomy choroby to czerwonawo- fioletowe plamy o okrągłym kształcie, ale także eliptyczne. Wraz z rozwojem choroby plamy zwiększają swoją powierzchnię przybierają kształt w litery V, posiadają granicę wyznaczoną przez główne nerwy liści. Powiększone plamy mają ciemnobrązową centralną strefę otoczoną jaśniejszą. W miejscu plam rozwijają się piknidia, w których znajdują się zarodniki konidilane, które pod wpływem wysokiej wilgotności lub opadu deszczu i dokonują infekcji. Choroba występuje zazwyczaj późnym latem lub jesienią przy deszczowej pogodzie. Grzyb może również infekować ogonki, rozłogi, kielichy i owoce. Zmiany na owocach często są mylone z objawami typowymi dla antraknozy. Prawidłowe rozpoznanie jest ważne, ponieważ
Phomopsis obscurans stanowi zdecydowanie mniejszy problem niż antraknoza. Aktualnie brak jest zarejestrowanych środków do zwalczania choroby. Szerokie spektrum ograniczania tego typu patogenów wykazują preparaty zawierające kaptan, tiuram, ale także fungicydy strobilurynowe. Ważne jest również stosowanie metod agrotechnicznych po zbiorach m.in. koszenia starszych liści, aby zmniejszyć inokulum patogena, a następnie usuwanie ich z plantacji.
Walka z chorobami typu plamistości liści, które charakteryzują się obfitym zarodnikowaniem to ograniczanie nasilenia choroby oraz zatrzymanie procesu chorobowego. Taką funkcję spełniają nawozy wspomagające ochronę oraz indukujące odporności roślin. Bardzo dobre efekty wykazuje Phos 60, zawierający aktywny fosfroyn.
Karolina Felczak,
Michał Malicki
