Wdrożenie ekoschematów jest obowiązkowe dla każdego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, ale dobrowolne dla rolnika. Uprawa roślin sadowniczych w ramach danej metody pozwala uzyskać dopłaty, ale niesie też określone wyzwania. Warto jednak spokojnie przeanalizować wytyczne, ponieważ w praktyce często okazuje się, że wiele gospodarstw już od dawna prowadzi uprawy zgodnie z tymi proekologicznymi praktykami. Ekoschematy Biologiczna ochrona upraw i Integrowana produkcja roślin różnią się pod względem wymaganych działań, dopuszczonych do stosowania środków ochrony roślin oraz kwot dopłat. Poniżej krótka charakterystyka każdego z nich.
Biologiczna ochrona upraw
Celem tego ekoschematu jest ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin. Dofinansowanie jest przyznawane, jeśli na obszarze zadeklarowanym do tej praktyki do zwalczania agrofagów zastosowano zgodnie z etykietą preparat mikrobiologiczny z rejestracją MRiRW w danej uprawie. Warto przy tym pamiętać, że wybór tej praktyki nie jest równoznaczny z koniecznością całkowitego przejścia na rolnictwo ekologiczne, ponieważ zabieg chemicznym środkiem ochrony roślin jest dopuszczony w sytuacji, gdy rozwiązanie mikrobiologiczne okaże się nieskuteczne w eliminacji danego agrofaga. Wymogiem jest prowadzenie rejestru zabiegów oraz dostarczenie do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa faktury potwierdzającej zakup mikrobiologicznego środka ochrony roślin. Dopłata w ramach ekoschematu Biologiczna ochrona upraw w 2024 roku wynosiła 300,06 zł/ha.
Integrowana produkcja roślin
Ten ekoschemat ma na celu zachęcenie rolników do prowadzenia produkcji roślinnej w sposób zrównoważony, z poszanowaniem środowiska naturalnego, a jednocześnie przy utrzymaniu wysokiej wydajności upraw. Atutem jest znacznie wyższa kwota dofinansowania w porównaniu do Biologicznej ochrony upraw. Natomiast wymaga on spełnienia większej liczby indywidualnych warunków. Podstawowym jest ukończenie szkolenia z zakresu Integrowanej produkcji roślin, które ważne jest przez 5 lat. Uprawę roślin trzeba prowadzić zgodnie z metodyką właściwą dla danego gatunku. Kwota dofinansowania w ramach ekoschemtu Integrowana produkcja roślin w 2024 roku wynosiła 818,92 zł/ha. Po jakie produkty warto sięgnąć, spełniając warunki omawianych praktyk?
Preparaty mikrobiologiczne, które mogą być stosowane w ramach ekoschematów: Biologiczna ochrona upraw i Integrowana produkcja roślin.
Zwójki i owocówka jabłkóweczka (jabłoń, grusza, winorośl) to szkodniki, w ochronie przed którymi w ekoschemacie Integrowana produkcja roślin przynajmniej jeden zabieg powinien być wykonany preparatem mikrobiologicznym. Szczególnie polecane są tu:
Delfin WG, który zwalcza gąsienice zwójek. Zawarte w nim bakterie Bacillus thuringiensis ssp. kurstaki zakłócają funkcjonowanie nabłonka jelita środkowego szkodników oraz tworzą toksyczne dla nich kryształy białek. Gąsienice zaprzestają żerowania w ciągu kilku godzin po spożyciu środka, a po kilku dniach obumierają.
Grandex Max to preparat wirusowy do zwalczania owocówki jabłkóweczki. Zawiera entomopatogenicznego wirusa Cydia pomonella Granulosis Virus (CpGV) z rodziny Baculoviridae, który działa żołądkowo na larwy owocówki. Po spożyciu środka agrofagi zaprzestają żerowania i nie powodują dalszych szkód. Larwy giną w ciągu kilku dni oraz zarażają kolejne, co ogranicza presję szkodnika. Choroby odglebowe to grupa agrofagów, które również można zwalczać preparatami mikrobiologicznymi, np. zawierającymi zarodniki grzybów, takimi jak:
Biocontrol T34, bazujący na zarodnikach grzyba Trichoderma asperellum szczep T34. Środek zwalcza choroby odglebowe powodowane przez patogeny Fusarium spp. i Phythium spp. Działa poprzez: mykopasożytnictwo, rozkład enzymatyczny ich ścian komórkowych, konkurencję z patogenami o pokarm i miejsce bytowania. Ponadto indukuje naturalne mechanizmy odpornościowe roślin. W sadownictwie może być stosowany zapobiegawczo w ochronie roślin jagodowych w polu (borówka, malina) oraz w uprawie pod osłonami.
Powyższe produkty kwalifikują się także do stosowania w ramach ekoschematu Biologiczna ochrona upraw. Wymogiem jest użycie ich zgodnie z etykietą.
Preparaty do ekoschematu: Integrowana produkcja roślin
Mszyce, przędziorki, miodówki oraz szpeciele i inne szkodniki to agrofagi, do ochrony przed którymi – zgodnie z listą obligatoryjnych czynności w systemie Integrowanej produkcji roślin wszystkich gatunków sadowniczych – konieczne jest włączenie preparatów o działaniu mechanicznym/fizycznym. Przynajmniej jeden zabieg powinien być wykonany takim produktem.
Next Pro jest jednym z rozwiązań, które warto zastosować w ochronie przed tymi szkodnikami. Preparat wykazuje działanie interwencyjne poprzez tworzenie na powierzchni roślin polimerowych sieci powodujących fizyczne unieruchomienie szkodników. Prowadzi to do zahamowania ich żerowania oraz do ich eliminacji.
Limocide to skuteczny reprezentant produktów na bazie substancji z grupy olejków eterycznych. Może być stosowany jako insektycyd, akarycyd i fungicyd. Zawarty w nim olejek pomarańczowy działa mechanicznie – wysusza korpusy szkodników oraz grzybnię patogenów chorobotwórczych.
Azatin EC, z wyciągiem z nasion miodli indyjskiej, działa poprzez zaburzenie procesów rozwojowych szkodników. W sadownictwie ma rejestrację w ochronie truskawki szklarniowej, m.in. przed mszycami, mączlikami, wciornastkami, gąsienicami motyli.
Do ochrony przed chorobami bakteryjnymi i grzybowymi w uprawie jabłoni, gruszy, winorośli i truskawki warto zastosować Nordox 75 WG. Zawarty w nim tlenochlorek miedzi wyróżnia się na tle innych preparatów miedziowych najmniejszymi rozmiarami cząstek miedzi (1,2 mikrona), co zapewnia niezwykle dobre pokrycie roślin i skuteczność.
Ekoschematy Biologiczna ochrona upraw i Integrowana produkcja roślin różnią się pod względem wymaganych działań, dopuszczonych do stosowania środków ochrony roślin oraz kwot dopłat.
