Żyzność gleby to jeden z podstawowych czynników decydujących o wysokości uzyskiwanych plonów. W celu poznania ilości poszczególnych elementów w podłożu należy wykonać jego analizę chemiczną w specjalistycznym laboratorium. Postawienie właściwej diagnozy, pozwalającej podjąć odpowiednie działania związane z zabiegami agrotechnicznymi, jest możliwe tylko na podstawie pełnowartościowej próbki gleby.
Podstawowe parametry gleby – struktura, zawartość materii organicznej, pH, zasobność w makro- i mikroelementy – wpływają na ekonomię gospodarstwa w postaci ilości i jakości uzyskiwanego plonu. Oddając próbki glebowe do badania w specjalistycznym laboratorium, otrzymuje się wyniki, dzięki którym można podjąć odpowiednie działania związane z zabiegami agrotechnicznymi, takimi jak nawożenie czy też wapnowanie gleby.
W zależności od typu wykonanej analizy uzyskuje się informacje:
- niezbędne do określenia potrzeb nawozowych i ustalenia dawek nawozów,
- dotyczące odczynu gleby (pH) i jej zasolenia,
- dotyczące nawozów, jakie najlepiej zastosować, żeby uzyskać założone efekty,
- na temat zasobności gleby w materie organiczną.
Jak pobrać próbki gleby?
Chcąc samodzielnie pobierać próbki gleby do analizy, tak by były one pełnowartościowe i pozwoliły uzyskać prawidłowe wyniki, najlepiej postępować według poniższych zaleceń.- Pojemnik na badane próbki:
- zaleca się, by próbki przeznaczone do badań były pakowane w torebki z folii (woreczki strunowe) lub w specjalne pudełko tekturowe (do pobrania w laboratorium),
- próbka nie powinna ważyć mniej niż 500 g.
- Przygotowanie punktu pobierania:
- przed pobraniem próbek gleby należy sporządzić szkic sytuacyjny pól gospodarstwa przeznaczonego do badań,
- na wybranym obszarze o powierzchni do 4 ha z pola o jednakowym przedplonie, nawożeniu czy uprawie pobrać próbkę ogólną,
- próbkę przygotować, wykonując 15 do 25 nakłuć,
- punkty pobierania próbek pierwotnych należy wyznaczyć losowo, możliwie w równych odstępach od siebie, jednym ze sposobów przedstawianych na rysunku – w zależności od kształtu pola/plantacji.
Rys. 1 Przykładowe schematy pobierania próbki gleby w obrębie kwatery.
- Pobór próbek:
- do laboratorium dostarcza się próbki mieszane, które składają się z próbek pierwotnych,
- wilgotne próbki muszą być dostarczone do laboratorium w tym samym dniu, w którym zostały zebrane; próbki można również przechowywać w lodówce przez kilka dni lub zamrozić je, jeśli dostarczenie jest opóźnione.
- Sposoby pobierania próbek:
- pobieranie próbek szpadlem: wykopać dołek na głębokość 20 cm i z profilu odkroić plaster gleby; tak pobraną próbkę pierwotną umieścić w wiadrze oznakowanym „warstwa orna”; następnie powiększyć dołek do głębokości 40 cm i z profilu 20–40 cm pobrać plaster gleby, a próbkę umieścić w wiaderku oznaczonym „warstwa podorna”.
- pobieranie próbek laską Egnera: wbić laskę w glebę po wystający element, obrócić i wyciągnąć, glebę znajdującą się w rowku laski umieścić w wiadrze oznakowanym „warstwa orna”; następnie wykopać dołek szpadlem na głębokość 40 cm, oczyścić dołek z wierzchniej ziemi (osypanej) i ponownie pobrać laską, umieścić próbkę w wiaderku opisanym „warstwa podorna”.
- pobieranie próbek laską żłobakową: wbić laskę w glebę na głębokość 20 cm, obrócić i wyciągnąć, glebę znajdującą się w rowku laski umieścić w wiadrze oznakowanym „warstwa orna”; ponownie wbić laskę na głębokość 40 cm, obrócić i wyciągnąć, a próbkę umieścić w wiadrze oznaczonym „warstwa podorna”.
- pobieranie próbek laską spiralną i Edelmana: obracać laskę, wbijając ją w glebę na głębokość 20 cm, następnie wyciągnąć glebę znajdującą się w rowku laski i umieścić w wiadrze oznakowanym „warstwa orna”; powtórzyć czynność na głębokości 40 cm i wyciągnąć, próbkę umieścić w wiadrze oznaczonym „warstwa podorna”.
- Oznakowanie próbek:
- na torebce umieszcza się metryczkę z czytelnie wypisanymi danymi:
- Transport próbek do laboratorium:
- próbka powinna być dostarczona do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie od jej pobrania,
- środki transportu powinny być czyste,
- próbki można przewozić wszystkimi środkami komunikacji umożliwiającymi zachowanie niezmienności ich składu podczas transportu.
- Przekazywanie próbek do badań (dotyczy Instytutu Agronomicznego Fertico):
- próbki gleby przyjmowane są w godzinach 8:00–16:00,
- punkt przyjęcia próbek: Laboratorium Instytutu Agronomicznego Fertico, ul. Mogielnicka 33, 05-600 Grójec.
- Informacja o wynikach badań
- Informacje o wynikach badań można uzyskać po ustalonym w trakcie zlecenia czasie.
Uniknąć błędów
Wiedza na temat najczęściej popełnianych błędów, które dyskwalifikują próbki gleby do badań, to pierwszy krok do tego, by ich uniknąć.- Błąd 1. – nieodpowiedni termin pobrania próbki.
- Błąd 2. – niewłaściwy podział gospodarstwa na działki/sektory.
- Błąd 3. – niewłaściwe/niereprezentatywne skomponowanie próbki ogólnej/mieszanej.
