Nie od dziś wiadomo, że o plonie i jakości decyduje główny składnik pokarmowy, jakim jest
azot. Jednak, aby był on odpowiednio wykorzystany należy dostarczyć pozostałe
makro i mikroelementy. Wiadomo także, że o powodzeniu uprawy decydują zazwyczaj szczegóły. W przypadku roślin takim szczególnie istotnym elementem technologii uprawy jest skuteczne uzupełnianie składników pokarmowych na drodze
zabiegów dolistnych. Nie wystarczy jedynie wykonać zabieg w odpowiedniej fazie rozwojowej. Ważniejsze jest zadbanie o szybkie pobranie i włączenie składnika do metabolizmu rośliny.
W przypadku upraw polowych, o jakości otrzymanego plonu decyduje czas, jaki zachodzi od momentu aplikacji danego składnika pokarmowego do dostarczenia go w odpowiednie miejsce w roślinie.
Efektywniejsze nawożenie dolistne
Na rynku jest wiele
nawozów dolistnych, których zadaniem jest suplementacja
składników pokarmowych. Najprostszym a zarazem najtańszym rozwiązaniem jest podawanie mikroelementów w formie soli mineralnych – najczęściej
siarczanów ( FeSO4, MgSO4, CuSO4). Pobieranie składników w formie dodatnio naładowanych kationów wiąże się z dużymi nakładami energetycznymi ze strony rośliny. Aby zneutralizować ładunek elektryczny mikroelementu opracowano metodę podniesienia tempa dostarczania składników –
związki chelatyzujące. Związek chelatyzujący tworzy tzw. „kleszcze” neutralizuje ładunek ,co podnosi szybkość pobrania składnika. Do najpopularniejszych związków chelatyzujących zaliczamy: EDTA, DTPA, EDDHA.
Aminokwasy w nawozach
Przełomem w
odżywianiu dolistnym stało się jednak wprowadzenie do składu nawozów
aminokwasów. Aminokwas jest naturalnym, łatwo rozpoznawanym przez rośliny nośnikiem składników pokarmowych i czynnikiem stymulującym wzrost. Są najważniejszym składnikiem organizmów żywych, ponieważ to z nich zbudowane są białka. Niektóre aminokwasy stanowią produkty wyjściowe do produkcji enzymów i hormonów. Rośliny mają zdolność do syntezy aminokwasów, a proces ten wiąże się z dużymi nakładami energetycznymi oraz jest czasochłonny. Stresy pojawiające się w trakcie wegetacji obniżają naturalną produkcję tych związków. Szczególnie na początku wzrostu powinniśmy zadbać o dostarczenie niezbędnych składników wraz z szybko włączanymi w metabolizm aminokwasami. Zaoszczędzi to roślinom energii oraz zintensyfikuje ich rozwój. Rola wykorzystywanych w nawozach aminokwasów polega na
chelatyzowaniu składników, czyli neutralizowaniu ich ładunku. W ten sposób powstają małe neutralne cząsteczki bardzo szybko pobierane i włączane w metabolizm. Jedynymi nawozami z aminokwasami pochodzenia roślinnego są produkowane przez amerykańską firmę ALBION produkty z serii
METALOSATE.
Aminokwasy pełnią w roślinie różne funkcje:
- tryptofan jest prekursorem
auksyn – odpowiedzialnych za szybkość wydłużania się łodyg i korzeni, otwieranie się pąków liściowych oraz aktywność enzymów;
- glicyna i kwas glutaminowy są podstawowymi składnikami tkanek roślinnych oraz chlorofilu, dzięki czemu rośliny mogą produkować więcej cennych asymilatów w procesie
fotosyntezy;
- prolina wpływa na utrzymanie
równowagi wodnej roślin, co ma ogromne znaczenie w okresach suszy, podana przed kwitnieniem wpływa na płodność i żywotność pyłku;
- lizyna, metionina i kwas glutaminowy pobudzają ziarna pyłku do
kiełkowania oraz stymulują wzrost łagiewki pyłkowej.
- alanina, arginina i lizyna stymulują syntezę
chlorofilu oraz podnoszą aktywność fotosyntezy;
- arginina stymuluje rozwój
systemu korzeniowego;
- kwas asparginowy uczestniczy we wszystkich procesach metabolicznych roślin, jest także źródłem
azotu;
- glicyna spełnia funkcje chelatu, dzięki czemu składniki pokarmowe są
łatwo dostępne i szybko pobierane przez roślinę;
Pozyskiwanie aminokwasów
Proces pozyskiwania aminokwasów wykorzystywanych w produkcji nawozów jest złożony i wymaga wysokiego poziomu wiedzy i aparatury. Najistotniejsze w całej technologii jest uzyskanie aktywnego biologicznie L –aminokwasu. Odbywa się to na drodze fermentacji materiału roślinnego lub hydrolizy enzymatycznej naturalnych białek. Tylko w ten sposób pozyskiwane aminokwasy zagwarantują pełną dostępność zastosowanych składników pokarmowych oraz będą miały znaczący wpływ na zachodzące w roślinach procesy fizjologiczne.
Na czym polega wyjątkowość nawozów METALOSATE?
Zawarte w nawozie aminokwasy kompleksują
składniki pokarmowe, zapewniają ich szybki transport przez ectodesmy do membrany plazmatycznej ( plasmalemma) a następnie do cytoplazmy gdzie dostarczone minerały zostają wykorzystane w procesach metabolicznych. Natomiast aminokwas, jako nośnik nie „marnuje się”, jako naturalnie rozpoznawana cząsteczka wchodzi w skład komórek roślinnych. Dzięki takiemu połączeniu czas pobierania składników jest bardzo krótki od 2 do 4 godzin a wykorzystanie składników sięga 100%. Zawarte w nawozach aminokwasy podnoszą naturalną odporność rośliny na pojawiające się w czasie wegetacji stresy biotyczne i abiotyczne. Zastosowanie aminokwasów w nawozach pozwala optymalnie zabezpieczyć roślinę w makro i mikroskładniki kontrolujące azot.
Nawozy z aminokwasami stosowane w uprawach polowych
METALOSATE POTASIUM, który zawiera 24% K2O skompleksowanego aminokwasami. Szybko i skutecznie uzupełnia
potas uczestniczący w syntezie i transporcie węglowodanów, regulujący gospodarkę enzymatyczną i wodną, podnoszący efektywność wykorzystania azotu. Nawóz wykorzystywany jest w uprawie
rzepaku,
zbóż,
kukurydzy,
buraków cukrowych i
zmienników. Stosowany jest w momencie, gdy bardzo szybko chcemy uzupełnić
niedobór potasu w roślinie np. w uprawie rzepaku na jesieni w celu podniesienia koncentracji potasu w soku komórkowym, co zapewnia podwyższenie odporności na niskie temperatury, w uprawie buraka cukrowego przed zakryciem międzyrzędzi w celu zwiększenia szybkości syntezy i transportu cukrów. Sprawnie dostarczony potas w towarzystwie naturalnych aminokwasów błyskawicznie poprawia kondycję roślin oraz znacznie ogranicza wpływ czynników stresowych. Każdy ze składników nawozu zostaje wykorzystany w metabolizmie rośliny.
Wśród preparatów aminokwasowych warto także wspomnieć o nawozie
AMINOFORT. Jest to nawóz azotowy (11%N) z 30% dodatkiem aminokwasów pochodzenia zwierzęcego. Aminokwasy zawarte w nawozie są wykorzystywane w procesie fotosyntezy, stymulują
podziały komórkowe i
wzrost roślin, zwiększają
odporność roślin na niekorzystne warunki atmosferyczne i siedliskowe. Dodane do innych nawozów i środków ochrony roślin podnoszą efektywność nawożenia i skuteczność ochrony.
Kolejnym godnym polecenia preparatem jest
AMINOPOOL 70, który zawiera 75% aminokwasów ogółem i 11% azotu. Wytwarzany jest na drodze hydrolizy enzymatycznej naturalnych białek, co zapewnia wysoką zawartość
bioaktywnych L-aminokwasów. Ze względu na silne właściwości chelatyzujące stanowi doskonały dodatek do nawozów mikro i makroelementowych np.
ROSALEAF,
ROSASOL,
ASX czy
MIKROSTAR COMPLEX. Podnosi odporność na warunki stresowe, a także przyśpiesza przemieszczanie się składników pokarmowych oraz substancji aktywnych w obrębie rośliny. AMINOPOOL 70 stosuje się, wraz z nawozami dolistnymi i większością środków ochrony roślin w ilości 100g na 100 litrów wody.
Artur Kozera